Oorlogsmuseum zoekt 'confrontatie' met de bezoeker

OVERLOON | Komende zondag vindt in het Oorlogsmuseum in Overloon de opening van de expositie 'Nederland in de Tweede Wereldoorlog' plaats. Daarmee is de eerste fase van de vernieuwing van het museum afgerond. "Ik vind écht dat we een supertentoonstelling hebben", benadrukt directeur Erik van den Dungen. "Een interactieve expositie, die zowel belevenisvol als betekenisvol is."

Door Martijn Schwillens

Het heet officieel een nieuwe expositie te zijn, maar feitelijk is de tentoonstelling een nieuw deel van het Overloonse museum. De statige borden met foto's en artikelen hebben plaatsgemaakt voor interactie met de bezoeker. Of beter gezegd: een confrontatie. "Dit past bij onze doelstelling", vertelt directeur Erik van den Dungen van het Oorlogsmuseum. "We laten in deze tentoonstelling acht hoofdpersonen aan het woord die een compleet beeld geven van de oorlogsjaren in Nederland. Zij vertellen hun verhaal uit eerste hand en stellen expliciet de vraag: wat zou jij doen? Bezoekers bepalen dan zelf wat zij zouden doen. Het geeft inzicht hoe iemand tussen 1940 en 1945 de dingen beleefde."

Interactie
Daarom wordt in de vernieuwde vleugel (1.400m2) iemand uit het verzet aan het woord aan het woord gelaten, maar ook een joods meisje, Arthur Seyss-Inquart ('vervanger van Hitler in Nederland') en een moeder die de hongerwinter meemaakte. In de expositieruimte kan tevens de confrontatie worden aangegaan met een NSB'er of koningin Wilhelmina. Deed zij er juist aan om in mei 1940 naar Engeland te vluchten? "Ben jij het daar mee eens, ook na haar uitleg? Het is informatief, niet bedoeld als vingerwijzing, maar om het plaatje over de Tweede Wereldoorlog zo compleet mogelijk te maken", legt hij uit. "Neem het verhaal van Gerhard Stroink, die in 1940 nog met het Nederlandse leger heeft gevochten tegen de Duitsers, maar later de hoogste Nederlandse officier in het SS-leger werd en in 1943 aan het Oostfront vocht. Bezoekers kunnen deels in zijn voetstappen stappen."
De acht hoofdpersonen bevinden zich allen in een soort 'studio', die is omgeven met relevante en thematische objecten. "Alle objecten en attributen zijn ondergeschikt gemaakt aan het onderliggende verhaal", weet Van den Dungen. Ook het officiële capitulatiedocument uit 1940 krijgt een plekje in de expositie.

Samenwerking
Voor de totstandkoming van de expositie is het Oorlogsmuseum een samenwerking aangegaan met het NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies). "Die hebben wij ingehuurd voor de inhoud van de expositie op grote lijnen. Zij zijn de specialist op dit gebied. De expositie is zo ingericht dat het helemaal bijdraagt aan hoe tegenwoordig een museale beleving behoort te zijn."
Zorgen waren er ook even. Zo was er een akkoord met het Rijksmuseum over de komst van het schilderij 'De Nieuwe Mensch', dat vroeger in de werkkamer van NSB-leider Anton Mussert hing. "Maar de politie heeft hier een aanrijdtijd van 20 minuten. Ik maakte me echt zorgen hoe we dat alles zouden moeten beveiligen. Daarom hebben we toch maar gekozen voor een reproductie", lacht Van den Dungen tot slot.
De expositie 'Tweede Wereldoorlog in Nederland' is vanaf 2 oktober te bezoeken in het Oorlogsmuseum in Overloon. Info: www.oorlogsmuseum.nl.