Annemarie Janssen-Verstappen: 'Ik leef voor mijn kinderen'

In gesprek met Annemarie Janssen-Verstappen (50). Voor de één is het de moeder van voetballer Vincent Janssen, voor de ander is ze Annemarie Verstappen, wereldkampioene zwemmen. Een gesprek over topsport in de jaren '80 en nu, haar carrière na de sport, haar gezin en de roem van zoon Vincent voor Annemarie als moeder.

Met de Olympische Spelen in Rio nog vers in het geheugen en de toch wat tegenvallende prestaties van de Nederlandse zwemdelegatie, beginnen we het gesprek over de Olympische Spelen van Annemarie, toen nog Verstappen, in Los Angeles in 1984 en de weg daarnaar toe.

Denk je dat de Olympische Spelen van 1984 en die van 2016 in Rio veel verschillen?
"Het gevoel om deel te kunnen deelnemen aan de Olympische Spelen is denk ik hetzelfde. Het is geweldig om zoiets mee te mogen maken. Natuurlijk is het nu nog grootser en er zijn nu veel meer belangen mee gemoeid, maar het gevoel om als sporter je land te vertegenwoordigen op de Spelen was ook toen heel bijzonder. Het feit dat je met zoveel topsporters aan een evenement meedoet en er vanuit de hele wereld naar je wordt gekeken, dat voel je echt wel."

Hoe kijk je terug op de Spelen?
"Het geeft nog altijd een speciaal gevoel als ik er aan terug denk. Als zwemploeg waren wij al een paar weken voor het begin van de Spelen in Los Angeles, dus wij hadden de tijd om wat van de stad te zien en ons rustig voor te bereiden op de wedstrijden. Ik kon niet bij de openingsceremonie zijn omdat ik de volgende dag moest zwemmen, maar de hele Spelen waren een spektakel."

Je kwam met 2 bronzen medailles en een zilveren medaille thuis. Werd je toen ook groots ontvangen?
"Jazeker. We kregen een speciale ontvangst op Schiphol en op het voetbalveld in mijn woonplaats Kruisstraat was een enorme feesttent opgezet. Het winnen van medailles tijdens de Olympische Spelen blijft je hele leven een rol spelen. Ik werd in 1982 wereldkampioene zwemmen op de 200 meter vrije slag. Een prestatie waar ik zeker ook trots op ben, maar tijdens de Spelen kijkt heel Nederland en de rest van de wereld naar je prestaties en dat waren wij binnen de zwemsport niet zo gewend. En die belangstelling is er nog steeds. Mijn medailles hangen nu bijvoorbeeld in de bibliotheek omdat er een tentoonstelling is over de Olympische Spelen. Die aandacht blijft elke vier jaar terug komen."

Wat is het grote verschil tussen topsport toen en nu?
"De weg er naar toe. Ik kon als kind aardig zwemmen en ging zelf op zoek naar trainingsmogelijkheden om beter te worden. Ik wilde graag presteren, mijn missie volbrengen, maar moest er heel veel voor doen. Ik ging trainen in Rotterdam, Den Haag, Amersfoort en dat was naast mijn school en later mijn werk. Ik stond 's morgens om 5 uur op en ging om 8 uur 's avonds naar bed. Dat is bijna niet vol te houden. Ik was 20 toen ik stopte met zwemmen op topniveau. Tegenwoordig kunnen topzwemmers ook tot hogere leeftijd doorgaan met zwemmen. Van jongs af aan is hun leven beter ingericht op topsport en dan is het ook langer vol te houden."

Waarom besloot je te stoppen met zwemmen?
"Dat was niet zo gemakkelijk hoor. Na het WK in 1986 heb ik lang getwijfeld of ik door zou gaan, maar je moet het vol overgave doen anders lukt het niet. Ik heb netjes afgetraind, heb 2,5 jaar waterpolo gedaan en ben als zwemtrainster bij verschillende verenigingen actief geweest. Toen ik eindelijk van het uitgangsleven kon proeven, ben ik Piet tegen gekomen en in 1989 zijn we getrouwd en in Heesch gaan wonen. Piet is een echte Ossenaar en 21 jaar geleden zijn we verhuisd naar Oss. We hebben het helemaal naar ons zin hier."

Heb je van de zwemsport kunnen leven?
"Wat dat betreft was het de verkeerde periode. Ik won wel eens wat prijzengeld en ik kon werken bij de sponsor van mijn kleding, maar verder was het volledig op eigen kracht. Maar ik heb wel heel veel van de wereld gezien. Wij namen als team regelmatig deel aan interlands en ik nam deel aan wedstrijden over de hele wereld, bijvoorbeeld in Ecuador in '82. Ik ben op heel veel verschillende plaatsen in de wereld geweest, heb mensen ontmoet die ik anders nooit had gekend. Onvergetelijke ervaringen zijn dat."

Ben je nog steeds bij de zwemsport betrokken?
"Ik ben bij verschillende verenigingen trainer geweest, waaronder Arethusa in Oss. Onze dochter Frederique (16) heeft besloten om echt voor het zwemmen te gaan. Zij is op haar 14e voor de goede trainingsfaciliteiten naar Eindhoven verhuisd en volgt daar haar opleiding aan een LOOT-school. Ze heeft in de Nederlandse jeugdselectie gezwommen en maakt nu de overstap naar de senioren. Ik train haar niet want dat werkt niet als moeder, maar ik ben er altijd bij als zij wedstrijd heeft."

Kun je dan als voormalig wereldkampioen nog wat toevoegen?
"Ik ben haar moeder en niet haar trainster. Ik zorg gewoon dat ik er voor haar ben, maar het is wel ontzettend leuk om het nu van een andere kant te beleven. Vorig jaar waren we bij de jeugd Olympic Games in Baku in Azerbeidjan. Het was net of ik Los Angeles opnieuw meemaakte. Heel bijzonder. Het was trouwens voor onze junioren niet alleen leuk, maar ook heel zinvol om aan een dergelijk toernooi mee te doen. Het is belangrijk om die internationale ervaring op te doen."

Je hebt een groot gezin
Mijn kinderen zijn mijn alles. Wij hebben 5 kinderen gekregen. De oudste is Stephanie. Zij heeft ook gezwommen, zelfs de Nederlandse Kampioenschappen, maar heeft niet die drive als Frederique heeft om er volledig voor te gaan. Ze heeft, net als ik, een kinderopvang en is onlangs moeder geworden van een prachtige dochter. Ik ben nu 50 en ik heb al een kleinkind. Ik ben helemaal verliefd op die kleine.
Jan, onze tweede zou nu 24 zijn geweest, maar hij is aan leukemie overleden toen hij bijna 8 jaar was. Dat is een gemis dat je nog dagelijks voelt. Niet dat ik elke dag naar het kerkhof ga, maar ik zou Oss nooit kunnen verlaten en onze Jan hier alleen laten."

Na Stephanie en Jan kwamen er nog drie kinderen?
"Ja, ik wilde altijd al een groot gezin. Na Jan komt Vincent (22), dan Frederique (16) en de jongste is Sebastien (15).
Sebastien heeft aan honkbal gedaan, maar is nu weer terug bij het voetballen. Ook bij zijn wedstrijden proberen we bij te zijn om te supporteren. Als oud-voetballer heeft mijn man Piet meer met voetballen dan met zwemmen. Naar het zwembad ga ik altijd. Maar we proberen al onze kinderen zoveel mogelijk te steunen. Door de week heb ik mijn oppaskindjes, maar in het weekend zit ik in het zwembad of bij het voetbalveld."

Je bent nu bekend als de moeder van voetballer Vincent Janssen. Na zijn debuut in Oranje en zijn overstap naar Tottenham Hotspur, is hij een beroemdheid geworden. Hoe is dat binnen jullie gezin?
"Ook Vincent is al op jonge leeftijd het huis uit gegaan om te gaan voetballen bij Feyenoord. Toen hij daar geen contract kreeg, koos hij voor Almere. Daar heeft hij lekker kunnen voetballen. Ik denk dat hij goede keuzes heeft gemaakt. Hij wilde voetballen en niet op de bank zitten. Toen hij bij AZ ging spelen, kwam zijn voetbalcarrière in een stroomversnelling. Zeker na zijn debuut in Oranje en daarna zijn overstap naar Tottenham is hij plotseling een echte beroemdheid. We zijn natuurlijk supertrots, maar ook wel heel nuchter in ons gezin hoor."

Hoe kijk je als moeder naar alle publiciteit rondom Vincent?
"Het voelt toch wel als "wow". Hij staat ineens op de voorpagina van de krant; alles wat hij doet is nieuws. En het is allemaal zo snel gegaan. Voorheen werd er wel gekeken als we in een restaurant zaten te eten, maar dat was het dan wel. Daar waren we wel aan gewend.Maar nu komen er jongens bij mij aan de deur om te vragen wanneer Vincent thuis is. Pas stond zijn auto voor ons huis en staan mensen daar foto's van te maken. Dat is echt bizar. Maar ik heb vertrouwen dat Vincent zich niet gek laat maken. Hij is een nuchtere jongen die niet te veel om poespas geeft. Nu hij in London woont, is de afstand natuurlijk wat groter, maar we gaan met Sebastien zo vaak mogelijk naar de wedstrijden van Tottenham kijken. Het is af en toe wat hectisch met zo'n actief gezin, maar het is absoluut geen opgave. Het is een heel bewuste keuze en ik geniet er volop van."

Prestaties Annemarie

Annemarie Janssen-Verstappen won als zwemster in de periode 1981 tot 1987 in totaal 35 maal een gouden medaille op de Nederlandse Kampioenschappen op verschillende disciplines. Bij de Europese Kampioenschappen behaalde ze tweemaal zilver en driemaal brons, in alle gevallen op estafettenummers. In 1982 behaalde ze op de 200 meter vrije slag tijdens de Wereldkampioenschappen zwemmen in Ecuador als eerste Nederlandse zwemster een gouden zwemmedaille op een WK. Bovendien veroverde ze een zilveren medaille op de 100 meter vrije slag en een bronzen op de 4x100 meter vrije slag. Voor haar prestaties op dat WK werd ze later dat jaar in Nederland ook uitgeroepen tot Sportvrouw van het jaar. In 1984 vertegenwoordigde Verstappen Nederland tijdens de Olympische Spelen in Los Angeles. Ze behaalde daar in totaal drie medailles en nog een vierde plaats.Tijdens de Wereldkampioenschappen van 1986 in Madrid won ze driemaal een bronzen medaille, in alle gevallen op estafettenummers.