Bart Lebesque: 'Vanuit pure liefde voor de kracht en schoonheid van het materiaal'

Bart Lebesque heeft geen kunstopleiding gevolgd. Toch is hij kunstenaar. De 36-jarige Venlose, woonachtig in Uden, maakt exclusieve metaalkunst van hoogwaardig afvalmetaal uit de voedselindustrie. Dit is zijn verhaal.

door Henk Lunenburg

Op de basisschool werd je bestempeld als ‘niet zo’n slimme jongen’. Waarom was dat?
Ik bleek dyslexie en dyscalculie te hebben, dan heb je onder andere moeite met snel en nauwkeurig lezen, herkennen van letters en klanken en het opschrijven ervan. Dat heb ik nu nog wel een beetje. Het was voor mij ook moeilijk om mee te komen in het schoolsysteem. Op de vrije school bleek al snel dat ik veel beter was met vakken als houtbewerking, smeden, textielbewerking, tekenen, schilderen en lassen. Ik ging liever zo snel mogelijk met mijn handen werken.

Tijdens de middelbare school had je veel vrienden, paste je wel in die vriendengroep?
Ik heb vaak de kans gehad om mee te gaan in de minste weerstand. In een hanggroep met dubieuze vrienden koos ik nooit voor de groepsdruk, maar nam altijd mijn eigen weg. Onbewust volgde ik toen al de onderstroom naar de persoon die ik nu ben.

Na het afronden van de Landbouwmechanisatie opleiding ging je werken als onderhoudsmonteur?
Het bedrijf waarvoor ik fietsen, tuin- en parkmachines, landbouwmechanisatie, strontpompen en hijskranen heb gerepareerd ging in 2010 failliet. Ik wilde absoluut niets met het UWV te maken hebben, dus schreef ik mij in bij KvK en begon ik als ZZP'er in de voedselindustrie. Van boontjes tot friet met appelmoes, van veevoer tot slachtafval, terwijl iedereen lag te slapen zorgden wij, met een ploeg monteurs ervoor dat alles doordraaide. Met een sterke technische basis als lasser, mechanisch, service- en storingsmonteur was mijn werk niet alleen bijzonder, maar ook technisch hoogstaand.

Tijdens deze werkzaamheden is je interesse in metaalkunst ontstaan?
Ja, ik zag dat mooi gevormde onderdelen, die vervangen moesten worden, als schroot weggegooid werden. Die onderdelen hadden zulke mooie vormen van keihard staal maar heel organisch. Ik sleepte het weer uit de container en vroeg of ik het mee mocht nemen. Ze wensten mij veel plezier met die oude rotzooi. Eenmaal thuis ging ik verder met die vorm, de basisvorm was er al, het had alleen nog iets heel kleins nodig om het af te maken. Dit was de start van het maken van metaalkunst. Elke dag zette ik een kleine stap in datgene wat ik graag wilde zijn, een kunstenaar en ondernemer. Bij KvK sta ik nu ingeschreven als Bart Lebesque Metaalkunstenaar.

Je maakt exclusieve metaalkunst van hoogwaardig afvalmetaal uit de voedselindustrie, hoe kom je daaraan?
In de zeven jaar dat ik dat onderhoudswerk heb gedaan heb ik tegen alle chefs vertelt dat ik naast mijn werk, ook aan kunst deed. Regelmatig zagen ze foto’s van mijn kunstwerken. Ze vonden dat zo mooi dat ik nu nog regelmatig mailtjes krijg met de vraag: “Hé Bart, doe je nog in de kunst, we hebben hier iets heel speciaals liggen.” Soms zit er zelfs een foto bij en dan mag ik dat komen ophalen of ze sturen het op als het klein is. Ik heb eens twee dagen monnikenwerk verricht voor het verkrijgen van een heleboel materiaal. Bakken vol pijpjes, plaatjes en andere stukjes hoogwaardig rvs. Deze pijpjes en stukjes waren onderdeel van een lopende band van een transportmachine in een werkende fabriek. De lopende band moest gedemonteerd worden en ik mocht het bruikbare materiaal eruit halen. Dit was echt een hele klus. Al het materiaal is stukje voor stukje met de hand losgepeuterd en ontdaan van restmateriaal. Het resultaat is duizenden stukjes rvs om nieuwe dingen van te maken!

Waar haal jij de inspiratie vandaan voor een kunstwerk?
Het materiaal, de intentie en de energie bepalen de uiteindelijke vorm van het kunstwerk. Mijn kunst is 100% uniek, niet na te maken, elk onderdeel is met de hand uit de oude omgeving gehaald, gereinigd, bewerkt, vast gelast en gepolijst. Dat zijn soms wel duizenden stukjes per kunstwerk. Vanuit pure liefde voor de kracht en schoonheid van het materiaal. Dat is niet te vergelijken met kunst gemaakt door lasermachines, robots of 3D-printers, dat voelt plat, zielloos. Ik maak daar bewust geen gebruik van.

Je maakt ook metaalkunst in opdracht?
In Uden Zuid staan twee zuilen bij het Sesterpark en dinsdag 22 september is een kunstwerk onthuld bij ziekenhuis Bernhoven met als thema ‘Ode aan de Donoren’. Het kunstwerk heet: IK GEEF, IK LEEF. Mijn kunstwerken zijn altijd in balans met de natuur, energie en de elementen. Ze worden gemaakt van hoogwaardig materiaal; puur vakmanschap gecombineerd met gevoel en creatiekracht. Ik maak opdrachten voor diverse grotere bedrijven en vrije kunstwerken. Sinds kort bied ik mensen een Rietriet aan. Dan mag een klant 12 uur In Stilte Duurzaam Ontspannen in mijn bos. Je gaat op een ochtend zonder telefoon of enig andere prikkel, geen eten wel drinken met papier en pen mijn bos in, achter ons huis. Nadat de eerste verveling verdwenen is krijg je inspiratie en ideeën die je op mag schrijven. Ook de nacht beleef je alleen, de volgende ochtend kom ik je halen en neem je mee naar mijn werkplaats. Daar gaan we samen die ideeën uitwerken in een kunstwerk. Aan het einde van de dag mag je het kunstwerk dat we samen gemaakt hebben meenemen. ‘De kunst van het zijn’ is een geheel nieuw concept. De eerste drie mensen hebben dit al beleefd en die waren heel enthousiast. Ik heb goede verwachtingen voor de toekomst.

Je bent met je werkplaats verhuisd naar ’t Handelshuys in Uden.
Wij wonen op Slabroek; in onze tuin stond mijn werkplaats. Sinds kort ben ik verhuisd naar het Machinehuys in ‘t Handelshuys. Daar gebruiken we met vier personen een grote werkplaats. De werkplaats bij ons huis wordt verbouwd tot werkruimte voor mijn vrouw Linda. Zij is ook zelfstandige ondernemer in de Marketing. Samen delen we onze dagen zo in dat er altijd iemand onze dochter Hanna van 4,5 jaar naar de vrije school De Zevenster kan brengen en ophalen.

Wat zijn je verwachtingen voor de toekomst?
Ik verwacht dat ik elke twee weken een gast heb die ‘De kunst van het zijn’ wil ervaren. Heel veel tijd wil ik besteden aan het maken van vrij werk. Voor elke kunstenaar is het de wens om te kunnen leven van het vrije werk dat hij maakt, omdat daar de meeste kracht en energie van hemzelf in zit. Mijn vrije werk exposeer ik in onze beeldentuin hier op Slabroek.

Voor meer info over mijn kunstwerken en ‘De Kunst van het zijn’, bezoek mijn website www.puurstaal.com.