Nieuw boek over Bosch bedrijf Grasso: ‘Familienaam werd merk’
HistorieDEN BOSCH | Op woensdag 2 februari werd in het Grassocomplex in Den Bosch ‘Familienaam werd merk’ gepresenteerd. Het boek handelt over Grasso, het meest innovatieve bedrijf uit de Bossche bedrijfsgeschiedenis.
De verschijning van het boek is een initiatief van de NV Bossche InvesteringsMaatschappij (BIM). In de loop van 2022 stelt de BIM het Grassocomplex in dienst van het project ‘Space for digital minds’. Onderwijs, overheid en ondernemers uit de regio versterken elkaar in innovatie in ICT en data. Zo wordt de innovatieve traditie van Grasso voortgezet.
Willem Grasso
In 1858 begint Willem Grasso aan het Hinthamereinde een eigen smederij. Hij wil vooral als zelfstandig ondernemer machines uitvinden. Groter worden is niet zijn hoofddoel. Zijn zoon Henri neemt het bedrijf in 1894 over en wil juist wel groter worden. Hij slaagt daarin en wordt ‘groot-industrieel’. Als Henri eenmaal de scepter zwaait, gaat Grasso gaat voorop in innovatie van machines voor de margarine- en zuivelindustrie, later in koel- en vriestechnieken. Henri boekt successen. Zijn bedrijf wordt zelfs ‘wereldberoemd’. Tijdens de crisis van de jaren ‘30 volgt echter economische tegenslag. Bovendien ervaart Henri een persoonlijk drama. Graag had hij het bedrijf doorgegeven aan zijn zoon Ruud. Die heeft geen zin in ‘die fabriek’ en kiest voor een loopbaan in de rechtspraak.
Nieuw elan
‘Familiaire gebeurtenissen hebben veel invloed op het familiebedrijf’, aldus de auteurs. Henri Grasso verkoopt in 1937 zijn bedrijf aan de familie Van Heijst, een succesvol fabrikantengeslacht, onder meer door de verwarmingsradiatorenfabriek VEHA in Den Haag. Van Heijst neemt ook de naam Grasso over. Die naam is immers al een ‘merk’ dat staat voor innovatieve techniek. De gebroeders Louis en Leo van Heijst brengen nieuw elan. Grasso wordt een wereldmerk in koel- en vriestechnieken. Maar ook de familie Van Heijst ontkomt niet aan tegenslagen. Een van de Van Heijst bedrijven, de VEHA-fabriek in verwarmingsradiatoren, gaat failliet door wangedrag van de directeur, een Van Heijst. Het drukt de stemming binnen de ondernemende familie.
Het ‘Grassogevoel’
Leo van Heijst wordt ziek en overlijdt in 1970. In december 1973 neemt Louis van Heijst afscheid als algemeen directeur. Het ‘Grassogevoel’ is er dan nog steeds. De Van Heijsts zijn weliswaar geen Grasso’s, de ‘familiesfeer’ bleef echter in stand. In de loop van de jaren tachtig is die wel uitgewerkt. In 1983 treedt voor het eerst een directie aan die niet in de tradities van het familiebedrijf is opgegroeid. Grasso komt in grote problemen en binnen het bedrijf worden de verhoudingen er niet beter op.
Fusie
Als in 1991 alleen overname door een ander bedrijf nog redding kan brengen, neemt de centrale ondernemingsraad het heft in handen. Binnen het bedrijf is een meerderheid voor fusie met het Duitse metaalconcern GEA. Op 14 januari 1992 schrijft De Volkskrant: ‘Grasso, de noodlijdende fabrikant van koelinstallaties in Den Bosch, zal dit jaar ongeveer twee miljoen gulden winst maken. In 1991 leed Grasso nog een verlies van zo’n zes miljoen gulden’. In 1993, Grasso maakt inmiddels deel uit van GEA, blikt Grassomedewerker Anton van der Lee terug. Hij is content. ‘GEA Grasso werkt. Het was een goede overname. Duitsers zijn toch veel socialer en verstandiger als ze een bedrijf overnemen. Ze laten veel van wat goed is intact’.
Over de auteurs
Frans van Gaal is sociaal-historicus en schreef voor de BIM ook het boek ‘Fabriek in de etalage’ over de opkomst en teloorgang van levensmiddelenbedrijf De Gruyter. Bertie Geerts werkt bij GEA en daarvoor bij Grasso. Hij zette onder meer het archief van Grasso op. Gert van Duren was werktuigbouwkundige en tot aan zijn overlijden in juli 2021 actief voor de werkgroep Industrieel erfgoed van de Kring Vrienden van ‘s-Hertogenbosch. Het boek ‘Familienaam werd merk’ is verkrijgbaar bij boekhandel Heinen voor 21.95 euro.