Begraafplaats Orthen: Christoffel Christianus Lutkie en echtgenote
HistorieDEN BOSCH | De Bossche Omroep plaatst een serie met verhalen over bijzondere graven op begraafplaats Orthen. De enige begraafplaats in de stad is de laatste rustplaats van vele Bosschenaren, bekend en minder bekend. En achter elk graf schuilt een verhaal.
door Lisette Broess-Croonen
Een opvallend graf met hoge stèle met daarop een reliëf van een engel en daarboven twee bronzen medaillons. Het is het monumentale graf van Christoffel Christianus Lutkie en zijn vrouw Hendrina Petronella Scheffers.
De in 1814 in Den Bosch geboren Christoffel Lutkie begon zijn carrière als hulponderwijzer in de Sint Jorisstraat. In die periode liet boekdrukker Van der Linden een karikaturale prent graveren met daarop een groep apen, die bekende Bosschenaren voorstelden. Namen stonden er niet bij, maar het was duidelijk dat de aap achter de lessenaar de schoolmeester Hendrik Laurens Tielen voorstelde. De baas van Lutkie wilde niet dat deze prent verspreid zou worden en kocht snel zeshonderd schoolboekjes. Toch verspreidde de prent zich in de stad en de boekjes lagen ongebruikt in de school.
Lutkie en zijn collega hulponderwijzer Christiaan Cranenburg besloten in de school een klein boekwinkeltje in te richten om de boeken te verkopen. Ze kochten ook gekleurd papier en schrijfbenodigdheden en startten de verkoop. Al snel was alles verkocht in 1838 stopten Lutkie en Cranenburg als onderwijzer en begonnen een eigen schoolboekhandel: Lutkie en Cranenburg. Later werd het bedrijf nog uitgebreid met een drukkerij en een fabriek waar ze allerlei soorten papier maakten en werd gevestigd in het Refugiehuis aan de Sint Jorisstraat.
Lutkie trouwt in 1843 met Petronella Scheffers en het echtpaar krijgt enkele kinderen. Lutkie is naast zijn werk ook bijzonder actief bij de Kamer van Koophandel en in de politiek niet te vergeten. In 1881 overlijdt hij onverwachts, op 67-jarige leeftijd.
Het grafmonument bestaat uit een hoge stèle met een kalkstenen reliëf van een zittende engel. De engel is gekleed in een lang gewaad en kijkt naar boven. In de rechterhand houdt ze een lauwerkrans vast en in de linkerhand een palmtak. Boven de nis bevinden zich twee ronde, bronzen portretmedaillons van Lutkie en zijn vrouw. Het monument wordt omgeven door een laag ijzeren hekwerk met neogotische ornamentiek.
Het graf heeft monumentale waarde in de ontwikkeling van de katholieke grafcultuur. Het heeft kunsthistorisch belang vanwege de hoge kwaliteit van de eclectische en neogotische ornamentiek. Het is typologisch zeldzaam.