Begraafplaats Orthen: wethouder Manis Krijgsman
HistorieDEN BOSCH | De Bossche Omroep plaatst een serie met verhalen over bijzondere graven op begraafplaats Orthen. De enige begraafplaats in de stad is de laatste rustplaats van vele Bosschenaren, bekend en minder bekend. En achter elk graf schuilt een verhaal.
door Lisette Broess-Croonen
Manis Krijgsman was zestien jaar wethouder van sociale aangelegenheden. Hij nam meerdere initiatieven om de omstandigheden en positie van arbeiders te verbeteren. Zo zorgde hij ervoor dat de massale werkeloosheid verdween én dat er iets werd gedaan aan de woningnood. Voor zijn verdiensten werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Krijgsman werd in 1885 geboren in Purmerend en werd al op jonge leeftijd leerling goudsmid. Toen hij eenentwintig was ging hij een sociologische studie doen en richtte hij de Nederlandse R.K. Bond van Goud- en Zilverbewerkers op. In 1914 werd hij een gesalarieerd bestuurder van de Metaalbewerkersbond. Hij trouwde met Maria Kamp en kreeg samen met haar drie dochters.
In 1917 ging Krijgsman, inmiddels woonachtig in Den Bosch, de politiek in als gemeenteraadslid. Daar maakte hij snel promotie, want na twee jaar werd hij al wethouder voor bedrijvigheid en sociale zaken. Krijgsman kreeg het als eerste voor elkaar dat het stadsbestuur echte initiatieven ontplooide om de werkloosheid aan te pakken. Hij noemde werkverschaffing de beste manier om het economisch leven weer in normale banen terug te brengen.
Een manier om mensen aan het werk te krijgen, was de bouw van betonwoningen. Deze konden door ongeschoolden gebouwd worden en zorgde meteen voor broodnodige goedkope woningen. Onder andere werkloze sigarenmakers werden omgeschoold voor het werk. In eerste instantie werden zijn initiatieven breed gesteund, maar de lage beloningen en de matige werkomstandigheden leverden ook kritiek op.
Mede door inzet van Krijgsman, werden er ook nieuwe parochies gesticht in de wijken die voor de armere bewoners waren gebouwd. Volgens de wethouder was dat belangrijk omdat voor een groot deel van de armere bevolking ‘een zeer bijzondere zielzorg zeer en zeer nodig was’. Daarnaast was Krijgsman, samen met burgemeester Van Lanschot, voorvechter van de oprichting van het sportpark De Hooge Donken. Beiden stimuleerden sport en recreatie. Omdat Krijgsman binnen de politiek een vooruitgeschoven positie had, ontstond er ook tweespalt. Na zestien jaar wethouderschap werd hij, tot zijn grote teleurstelling, niet meer als kandidaat opgesteld. Krijgsman stierf al op 56-jarige leeftijd in Den Bosch.