“Ze moeten gaan praten mét de boeren, niet over de boeren”

28 juni 2022, 09:34 Landbouw / Visserij

DEN BOSCH | Ook deze week gaan de boeren massaal de weg op om te protesteren tegen de stikstofmaatregelen die de overheid ze oplegt. Ook boerin Ingrid van Zwambagt uit Den Bosch voelt zich aan de kant gezet door de regering. “Het voelt allemaal heel erg onmenselijk.”

door Lisette Broess-Croonen

Van Zwambagt heeft samen met haar man een melkveebedrijf in Den Bosch. “Boeren voelen zich niet gelijkwaardig behandeld. Wij als boeren moeten per direct aan de slag met het verminderen van de stikstofuitstoot, terwijl Schiphol, het verkeer en het bedrijfsleven pas later aan bod komen. En dat terwijl de producten van de boeren een eerste levensbehoefte zijn. Bovendien komt het stikstofprobleem niet alleen van de boeren. Er is nu net zoveel vee in Nederland als in 1950 terwijl het verkeer en het aantal vliegbewegingen enorm is toegenomen. Toen er tijdens de coronacrisis minder (vlieg)verkeer was, zag je de luchtkwaliteit verbeteren. En toch zijn het weer de boeren die gekort worden. We voelen ons het ondergeschoven kindje. We hebben ook twijfels bij de uitkomsten van de onderzoeken die de overheid heeft laten doen. Deze onderzoeken zijn gedaan vanuit een ivoren torentje. De invloed van de vervuiling door industrie en verkeer zijn daar niet helder in mee genomen. Het lijkt alsof de onderzoeken meer gericht zijn op het mogelijk maken van woningbouw dan op natuurbehoud.”

Meedenken met de boeren

Volgens van Zwambagt zijn de meeste boeren hard bezig met het verminderen van de stikstofuitstoot. “We willen innoveren en er liggen al meerdere plannen op tafel. Maar die plannen worden door de kamer gewoon aan de kant gelegd. Het grootste probleem bij de boerenbedrijven is de uitstoot van ammoniak die vrijkomt als de urine bij de mest komt. We zijn echter al hard bezig om dat te scheiden. Iedereen probeert het beste te doen. Wij zijn zelf al een paar jaar bezig om een monovergister neer te zetten, die mest kan omzetten naar elektra of gas. Maar de gemeente geeft geen vergunning. Gemeentes en provincies moeten ook stappen durven zetten. Als ze meer meedenken met de boeren, komen duurzame projecten veel sneller van de grond en kunnen er slagen gemaakt worden. Dat is echt een gemiste kans. Ze moeten eens gaan praten met de mensen in plaats van over de mensen.”

Bedrijfsopvolging onder druk

De boeren zijn in Nederland de laatste jaren al een aantal keren gekort en hebben moeten inleveren. “We hebben echter nooit meer geld gekregen voor onze producten. Het is ook maar de vraag of we alle verplichte investeringen kunnen terugverdienen. Nu moeten we weer veel minder gaan produceren. Zoiets vragen ze niet aan andere bedrijven, alleen aan de boeren. Er wordt allemaal zo gemakkelijk over gedacht. Maar ik denk dat we ons zorgen moeten maken dat er dadelijk te weinig boeren in ons land komen, de bedrijfsopvolging staat onder druk. Daarmee zetten ze hun beste kind uit de klas, want in Nederland hebben we echt hele goede boerenbedrijven. Vlees en melk is hier altijd vrij van antibiotica en wordt zo duurzaam mogelijk en CO2-vrij mogelijk geproduceerd. We hebben de hoogste status aan welzijnseisen voor de dieren. Ondertussen importeren we wel vlees uit andere landen waarbij die eisen niet zo hoog zijn, omdat dat vlees goedkoper is. En het beste vlees uit Nederland gaat naar het buitenland, omdat ze daar wel bereid zijn er meer voor te betalen.”

Veel emoties

Volgens Van Zwambagt zorgen de maatregelen voor veel emoties bij de boeren. “De regels veranderen steeds en we weten echt niet meer waar we aan toe zijn. Als we te veel moeten reduceren, redden veel bedrijven dat gewoon niet. Een boerenbedrijf is echt een levenswerk. Ik heb al gehoord van boeren die een einde aan hun leven hebben gemaakt en dat zullen er meer worden als het zo doorgaat. Dit heeft echt heel veel impact.”