De hoeve In den Elsen werd afgebroken voor de aanleg van Plan Vijverwijk. Ze lag ongeveer op de hoek van de Deken Franssenstraat en Secretaris de Visserlaan.
De hoeve In den Elsen werd afgebroken voor de aanleg van Plan Vijverwijk. Ze lag ongeveer op de hoek van de Deken Franssenstraat en Secretaris de Visserlaan.
FAMILIENAMEN

Bomen als naamgever: Van den Elzen en Van der Linden

Algemeen

Nergens in de regio is de ruimtelijke dynamiek zo groot als in Veghel. Veghelaren zijn immers landmakers. Gedreven door een florerende economie creëerden ze het huidige landschap dat een mengelmoes is van authentiek Meierijs beekdallandschap, ruilverkaveling en verstedelijking. Waar het oude Veghel verdwenen is, zou je verwachten dat haar verhalen ook verloren raakten. Toch dragen mensen in de hele regio via hun familienaam (on)bewust die oude verhalen met zich mee. In deze serie passeren typische, in Veghel gewortelde familienamen de revue.

Door: Rolf Vonk.

Het Veghelse landschap was van oudsher beplant met allerlei soorten bomen en hagen die bijdroegen aan het boerenbestaan in de vorm van bouwmateriaal, brand- en hakhout. In de Aabroeken bestond een deel van de beplanting uit elzen. Deze boomsoort groeit goed in moerassige gebieden. De boom werd in Veghel aangeplant in heggen en singels om later hakhout te leveren. Op de grens van het buurtschap Middegaal en de Voorste Aabroeken lag de hoeve In den Elsen. Jan Gerrit Dirckx en Willemke Jansen van den Groenendaal noemden zich in 1663 naar deze boerderij. In eerste instantie was dat In den Elzen, maar later veranderde dat naar Van den Elsen. De relatie van de boerderij met het beekdal van de Aa blijkt uit allerlei gegevens. Zo had Gerrit Jansen van den Elsen bij de boerderij een ‘endenwerff’ liggen, een terrein waarop hij eenden hield. 

Duits Lijntje
In 1682 is hij ook een van de negentien Veghelaren die voor de schepenbank verklaren hoe de Aa bij de Kilsdonkse molen was opgestopt, waardoor de landerijen -ook die bij de hoeve In den Elsen- onder water waren gelopen. De boerderij In den Elsen werd in 1872 opgekocht en afgebroken door de Noord Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij (NBDS) voor de aanleg van het latere Duits Lijntje. Het tracé liep pal over het oude woonerf. De toenmalige eigenaren, de familie Ketelaars, herbouwde de boerderij ten zuiden van de spoorlijn. Veghelaar Johannes van den Elzen huwde met de Erpse Anna Maria van Nunen. Zij vertrokken in 1790 met hun zonen naar moeders geboortedorp. Daar is tegenwoordig een hele reeks nakomelingen van de Veghelse familie Van den Elsen te vinden, waaronder de kweker Van den Elzen Plants aan het Kraanmeer.

Molenstraat
Een tweede Veghelse familie die zich naar de beplanting in het landschap ging noemen, is de familie Van der Linden. Deze veelvuldig in Veghel voorkomende familienaam stamt af van het echtpaar Jan Teunis Gijsberts van der Linden en Leijsken van den Groenendaal. Zij woonden rond 1700 in de huidige Molenstraat, waar hun zoon Gijsbert ook pachter van de windmolen was. Eerdere generaties van deze familie werden als Smits of ‘den Smit’ aangeduid. Of de achternaam afkomstig is van één van de lindebomen die ooit de Veghelse dorpskom sierden, is niet met zekerheid te achterhalen. Latere afbeeldingen en foto’s laten zien dat deze bomen tot in de jaren ’40 in de dorpskom te vinden waren, ook op de plek waar het woonhuis van Jan Teunis stond. Mogelijk heeft hier een opvallend exemplaar gestaan. De familie Van der Linden is in Veghel nog volop te vinden. Het nestje Van der Lindens van het Beukelaar stamt uit deze familie. Alom bekende nazaten zijn de huidige grondwerkers- en transportbedrijven van de families Van der Linden aan de Stad en het Middegaal.

Lidmaatschap of meer weten over de geschiedenis van Veghel en haar kerkdorpen? Kijk op www.vehchele.nl.