Corona laat nog geen grote effecten zien op de winkelvoorraad in Brabant

DEN BOSCH | Ondanks corona lag het aantal winkelsluitingen in 2020 lager dan in 2019, 322 ten opzichte van 394 winkels. De leegstand in winkels is in 2020 verder gestegen naar 8,7%. In 2020 zijn meer panden gebruikt voor andere vormen van retail dan detailhandel, bijvoorbeeld cultuur en ontspanning of dienstverlening, dan in 2019. De effecten van corona lijken (tot eind 2020) dus nog mee te vallen. Dat blijkt uit de Brabantse Retail Monitor 2021 van de provincie.

“Inzicht in de trends, zoals de monitor geeft, is belangrijk voor de provincie en de gemeenten”, zegt gedeputeerde Erik Ronnes van Wonen en Ruimte. “Dit moeten we gebruiken om ons beleid op af te stemmen. Wat mij opvalt, is het grote verschil tussen gemeenten en soms zelfs tussen de kernen binnen één gemeente. Dat bewijst dat maatwerk nodig zal zijn en die boodschap neem ik mee in gesprek met de regio’s.”

Effecten steunmaatregelen Rijk

De effecten van corona zijn nog niet volledig zichtbaar in deze monitor. De coronacrisis heeft zich ook in 2021 doorgezet, met de verplichte sluiting van winkels en horeca tot gevolg. Tot nu toe hebben de steunmaatregelen van de overheid gezorgd voor een beperkt effect van corona op de toename van winkelsluitingen en leegstand.

Afname leegstand in West-Brabant

Het tempo waarin winkels leeg komen te staan is in 2020 minder hoog dan in 2019. Gemiddeld staat nu 8,7% van de panden bestemd voor de retail leeg. Dat is het hoogste percentage sinds 2004. In totaal is de meeste leegstand te vinden in de dorps- en stadscentra (absoluut) en in de 10 middelgrote steden (relatief). De toename van de leegstand vond in 2020 vooral plaats in de 4 grootste steden in Brabant. Ook zijn er veel winkels in de wijkcentra leeg komen te staan. In de 10 middelgrote steden was er in 2020 een lichte afname van de leegstand. Hetzelfde geldt voor de regio West-Brabant. De inspanningen om de leegstand in deze gebieden te verminderen lijken effect te hebben.

Veel winkels gesloten

De afname van het aantal winkels is te zien bij alle branches, met uitzondering van supermarkten. In tegenstelling tot het aantal winkels, verandert de totale oppervlakte van de winkels in gebruik vrijwel niet. Winkels worden dus gemiddeld groter.

Sterke groei cultuur en ontspanning

Er zijn meer panden in gebruik genomen voor andere vormen van retail dan detailhandel. Daarmee zet de toename van de laatste jaren door. Deze groei kwam voor een groot deel voor rekening van de branche Cultuur en Ontspanning, vooral escaperooms en fitnesscentra.

Vermindering winkeloppervlak

De plannen voor de ontwikkeling van nieuwe gebieden voor de retail bij gemeenten maken nog een uitbreiding van de totale oppervlakte mogelijk. In de voorbereidende plannen is veel ruimte opgenomen voor het veranderen van de functie van (delen van) winkelgebieden. In de regio West-Brabant is in totaal een vermindering van de totale winkeloppervlakte gepland of in voorbereiding. De andere regio’s kennen nog een netto groei van de winkelvoorraad. Een groot deel van de plannen gaat over uitbreidingen buiten de bestaande centra.

‘Beleid werpt eerste vruchten af’

“De cijfers uit de Brabantse Retailmonitor laten zien dat het regionale detailhandelsbelid zijn eerste vruchten begint af te werpen”, concludeert Ingrid Janssen van de Brabanste Retailadviescommissie. “Maar we zjn er nog niet: de benodigde daling van de leegstand is nog niet bereikt. Vrijkomende winklruimte moet een andere bestemming krijgen. Dit vraagt om een nieuwe generatie centrumvisies bij gemeenten, die zich richten op een compacter winkelgebied en het toevoegen van nieuwe functies aan het centrum.”