Studenten begraven kunstacademie St. Joost tijdens protest

DEN BOSCH | Een kleine vierhonderd in het zwart geklede studenten en sympathisanten hebben donderdag afscheid genomen van St. Joost, hun kunstacademie. De rituele begrafenis was een ludiek protest tegen de toekomstplannen die Avans met de school heeft.

door Lisette Broess-Croonen

Bij de ingang van de aula kan een condoleanceregister getekend worden. Wanneer de orgelmuziek verstomt en de kist voor het altaar is gezet, houden enkele studenten een toespraak. “Na een lange lijdensweg heeft onze lieve St. Joost dit jaar het loodje gelegd. Een school met zo’n rijke geschiedenis die zoveel voor ons betekend heeft. We herdenken de ziel van St. Joost die op een achteloze manier uit zijn wortels is gerukt. Dit is, net als de klimaatcrisis, woningnood en toeslagenaffaire een voorbeeld van bezuiniging en industrialisatie. Het EKP-project is een Enorm K*t Project.”

Verlies werkruimte

De studenten zijn onder andere boos op het gebrek aan communicatie en participatie. “Avans liegt ons voor en licht ons op. Bij inschrijving wordt je een eigen atelier belooft, maar dat is bij de nieuwe plannen niet mogelijk. We verliezen tweederde aan ruimte en krijgen flexwerkplekken. Dat is verlies van een flink stuk ruimte en vrijheid die wij nodig hebben om ons te kunnen ontwikkelen en te kunnen werken. Er komen ook diverse andere Avans studies bij ons in het gebouw, waaronder de Business Innovation studenten. De manier van werken van die studenten is totaal anders dan die van ons. Het doet afbreuk aan onze leeromgeving en zorgt voor ontheemding en ontwrichting. Het is een ziekte waaraan de academie al enige tijd lijdt. De organisatie wil niets te maken hebben met wat kunst op de kunstacademie echt behelst.” Een oud-student vult aan. “Ik kwam hier binnen met een gevoel van eigenheid en eigenzinnigheid. Ik genoot er met volle teugen van dat je hier de vrijheid en ruimte had om te leren wie je bent. Dat wordt nu te grabbel gegooid.”

Broeinest

Ook de nachtburgemeester van Den Bosch, Lidwien van Noorden kwam de studenten een hart onder de riem steken. “We moeten een kunstacademie behouden waar kunst voorop staat. Een broeinest voor toekomstige kunstenaars. Een verlies van tweederde aan werkruimte en mix met andere studenten staat dat in de weg.”

De toespraken kunnen rekenen op een luid applaus. Na afloop van de ceremonie wordt de kist naar buiten gedragen. Op het terrein achter de school is een kuil gegraven waarachter een grafsteen is geplaatst. Daar wordt St. Joost symbolisch begraven. Iedereen mag langs het graf lopen om een bloem neer te leggen of een laatste groet te brengen. 

Met elkaar in gesprek

Schooldirecteur René Bosma kijkt toe. “Natuurlijk maakt dit bij mij ook emoties los, ik ben een mens van vlees en bloed. Er is bij de studenten veel onvrede over het toekomstperspectief. Ik zie die toekomst wel, zij nog niet. Daarom moeten we met elkaar in gesprek.”

Geloof in de toekomst

Volgens Bosma is het altijd de bedoeling geweest om slechts tijdelijk in het huidige gebouw te blijven. “Omdat het langer duurt dan gepland, is de ruimte hier vanzelfsprekend geworden. Daar hebben wij ook niet goed genoeg over gecommuniceerd. Maar dit pand is totaal niet duurzaam en de kosten zijn veel te hoog. Daarom is hier blijven niet mogelijk. We gaan dadelijk samenwonen en -werken met andere opleidingen, in een nieuwe leeromgeving. Daarbij maken we nadrukkelijk de verbinding met de stad. De leerlingen hebben straks nog steeds een eigen werkruimte, maar we moeten wel efficiënter met de ruimte omgaan. Het is goed dat onze studenten maatschappijkritisch denken, maar het is wel jammer dat ze bij dit plan hun twijfels hebben. Ook de docenten staan wisselend in deze discussie. We moeten echter straks als team toekomstgericht gaan kijken. Ik geloof echt in die toekomst.”