Foto van vroeger: het dorp Escharen anno 1917

Zoals het bordje 'Kom' al aangeeft is dit een foto van het dorp Escharen, rond 1917. Een foto die nu, 100 jaar later, in 2017 gelukkig nog heel herkenbaar is.

Om te beginnen zien we links de woning van Fam. M. Peeters-Pompen. Hun oudste dochter Truus staat in de voortuin. Martinus Peeters was gemeentesecretaris van Escharen en vanaf 1922 ook burgemeester van Gassel. Deze woning is gebouwd in 1908.
De woning die we dan in de verte zien, op hoek Zanddijk/Molenpad, is boerderij Den Alendonk. Deze boerderij ligt in de 'Kerkenhoek', de oudst bewoonde plaats van het dorp. 'Huize den Alendonk' komt in het archief van het jaar 1560 al voor. Het was vroeger o.a. een herberg. In 1917 woonde daar Henrica Teijssen- van Raaij, weduwe van de hoofdonderwijzer Jan Teijssen. Deze boerderij is inmiddels verdwenen.

Daarnaast zien we een schuurtje dat behoort bij de boerderij van Harrie Peeters-Jacobs. Deze stond ook aan de huidige Molenpad. Een brand in de kom van het dorp op januari 1940, heeft deze boerderij en ook café-bakkerij-winkel Piet van Raaij totaal verwoest. Beide zijn later herbouwd.
Midden op de foto het Gemeentehuis van Escharen. Tot 1942 was Escharen een zelfstandige gemeente waartoe ook Langenboom behoorde. Het Raadhuis is gebouwd in 1876. Alleen de bovenverdieping was als zodanig in gebruik. In het onderste gedeelte woonde de veldwachter met zijn gezin. In 1917 was dit Jan Snoek met vrouw en 9 kinderen. Baron F.J.A. van den Hövell tot Westerflier was Burgemeester. Tegenwoordig is het pand een gemeentelijk monument met een woonfunctie.
Het volgende huis wat we zien is het bedrijf en woonhuis van smid Grad van der Burgt. (Grad de Smid). Familie van der Burgt heeft van 1772 tot 1952 een smederij in het dorp gehad. Voor de smederij zien we nog juist de hoefstal, het travelje staan. In dit pand is tegenwoordig Fysiotherapie Bardoel-van Lier gevestigd.
Het witte huis daarna is de woning van Kobus Bulkens. Hij was getrouwd met Anna van Iersel, dochter van molenaar Christiaan van Iersel. Kobus had hier een timmermanswerkplaats en hield tevens in het voorhuis café. Achter het huis lag ook een beugelbaan. In dit pand zat jarenlang café 'het Dorstige Hert' van Families Bardoel. Sinds kort heet het 'Café Tinus'.

Als je heel scherp kijkt zie je hier achter de contouren van het bedrijfspand van Piet van Raaij. Deze stond toen pal aan de weg. Na de brand van 1940 is deze herbouwd en verder naar achteren geplaatst zodat het huidige Burgemeester Bourbonplein is ontstaan.
De grote boom die we vervolgens zien, staat nu nog bij de dorpspomp. Het is een Wilhelmina-boom. Een inmiddels monumentale Winterlinde die als herinnering geplant is toen prinses Wilhelmina op 18-jarige leeftijd in 1898 de troon besteeg en koningin werd.

Tenslotte staat geheel rechts op de foto de Sint-Lambertuskerk. Onder architectuur van Hugo C. Dobbe gebouwd in 1863. Opgravingen in 2001 hebben aangetoond dat Escharen al een kerk had rond het jaar 1000. De Heilige Lambertusparochie is dan ook een van de oudste parochies in het Land van Cuijk en is zeer waarschijnlijk ook de moederkerk van Grave geweest. Ook Langenboom, Tongelaar, en Gassel vielen toentertijd kerkelijk onder Escharen. Ook op Hall stond een kapel. Escharen staat al sinds mensenheugenis in de regio bekend als bedevaartsplaats van de Heilige Machutus op Tweede Pinksterdag. De grindweg die hier op de foto door het dorp loopt heet dan ook de St. Machutusweg. Ten tijde van deze foto uit 1917 was Petrus J. de Groot pastoor.

Wilt u meer lezen of foto's bekijken over Escharen, of Esteren zoals het in de volksmond heet, dan kan dat op de website van onze heemkundeclub: www.EstersHeem.nl. Uiteraard staan wij open voor aanvullingen. Zelf een mooie foto voor deze rubriek? Stuur dan een mail naar redactie@demaasdriehoek.nl.