Afbeelding
Foto: Henk Baltussen

Toespraak burgemeester Walraven 4 mei

112 258 keer gelezen

Dames en heren, jongens en meisjes,

Vandaag herdenken wij alle mannen, vrouwen en zelfs kinderen die 75 jaar geleden in de Tweede Wereldoorlog hun leven gaven voor onze vrijheid. In onze gemeente, ons land en daar buiten. We staan ook stil bij de mensen die daarna in oorlogssituaties en bij vredesmissies het leven hebben gelaten voor onze vrijheid.

Normaalgesproken komen we voor deze herdenking samen bij het oorlogsmonument in de Acaciahof. Maar samenkomen, dat kan nu niet. Samen herdenken, natuurlijk wel. Sterker nog, het is nu misschien wel belangrijker dan ooit. Nu we meer thuis moeten blijven en op elkaar aangewezen zijn, laten juist deze dagen van herdenken en vieren onze verbondenheid met elkaar en met de generaties vóór ons zien. En we beseffen ons eens te meer wat ons allergrootste bezit is: vrijheid. Een vrijheid die alleen kan bestaan als we er ons samen verantwoordelijk voor voelen. Zoals we ook alleen samen de strijd tegen het coronavirus kunnen winnen.

De ingeperkte vrijheid die we momenteel ervaren, voelt voor velen onwerkelijk, frustrerend of misschien wel beangstigend. Toch is onze situatie van nu onvergelijkbaar met de Tweede Wereldoorlog. We voelen saamhorigheid, houden rekening met elkaar en zijn er voor elkaar. En vooral…..we mogen zijn wie we willen zijn. Hoe anders was dat in oorlogstijd, toen je niet wist wie je kon vertrouwen. Toen er angst was voor verraad, voor willekeur en voor geweld. Toen er vaak geen sprake was van kiezen, maar van moeten.

Vandaag herdenken we én eren we. We eren de helden van toen. De vaak nog jonge mannen en vrouwen die huis en haard achterlieten om te gaan strijden voor volk en vaderland. Zouden zij geweten hebben welke gevaren ze liepen? Wisten zij dat ze misschien wel nooit meer thuis zouden komen?

We eren ook de helden die met gevaar voor eigen leven klaarstonden voor een ander. Omdat ze onderdak gaven aan onderduikers. Of deelnamen aan het verzet. Realiseerden zij zich dat ze dit misschien wel met de dood zouden moeten bekopen?

Als we terugdenken aan deze heldenmoed, stellen we ons misschien wel de vraag: Wat zou ik zelf gedaan hebben? Zou ik zelf de deur hebben opengezet voor mijn medemens in gevaar, of naar het strijdtoneel zijn vertrokken? Zonder dat ik daarvan de gevolgen kon overzien. Zonder dat een reële inschatting van de risico's mogelijk was. Het antwoord op deze vraag hoeven we niet te geven. Maar de bewustwording van deze vraag geeft wel haarscherp de situatie van de helden van toen weer. Het maakt ons bewust van het feit dat we ervoor moeten zorgen dat we nooit meer voor deze dilemma's worden gesteld. Dát is vrijheid.

'Geef vrijheid door'. Deze drie woorden vatten het thema van de herdenking van dit jaar samen. Het is vooral ook een opdracht voor ons allemaal. Vanuit het verleden, voor de toekomst. Iedere dag weer, altijd. Want het hebben van vrijheid schept verplichtingen. Het geeft ons de verantwoordelijkheid dat we blijven werken aan een samenleving waarin we respect hebben voor elkaar. Waarin we niemand uitsluiten en waar iedereen mee mag doen ook al heeft hij of zij andere eigenschappen of overtuigingen. Een samenleving waarin we luisteren naar elkaar en elkaars denkbeelden. Waar we geen vooroordelen hebben en niet bij voorbaat iemand uitsluiten. Als we samen iets willen opbouwen, moeten we elkaar accepteren en helpen. Vaak is het zo dat juist ontmoetingen tussen mensen met verschillende ideeën en achtergronden een bron van creativiteit en ondernemerschap zijn.

Beste kijkers en luisteraars,

Nu de wereld een beetje stilstaat, staan wij stil bij de helden van toen. Vanuit thuis maar toch samen. Samen bieden we troost aan het verdriet van de oorlog. En denken we terug aan hun opoffering, kracht en moed. Laten de verhalen van toen de wijze lessen voor nu zijn.

Dat is de waarde van herdenken.

Als afsluiting wil ik het gedicht voordragen van de vijftienjarige Eva Pronk uit Den Haag. Zij is een van de winnaars van de gedichtenwedstrijd van het Nationaal Comité 4 en 5 mei van dit jaar en weet heldenmoed treffend onder woorden te brengen:

"Vrijheid

de oude man
verstopte joden op zijn zolder,
drukte illegale kranten
en hielp Engelse piloten.
hij loog voor het leven.
hij loog voor de vrijheid.

de vrouw
in de kelder
liet wanneer de vliegtuigen overvlogen
bange mannen, vrouwen en kinderen
schuilen voor de bommen.
zij stond voor het leven.
zij stond voor de vrijheid.

de jongen
net achttien
opgeroepen
om te vechten aan het front
nam afscheid van zijn moeder
en zou haar nooit meer zien.
hij vocht voor zijn leven.
hij vocht voor de vrijheid.

deze helden.
gewone mensen zoals jij en ik.
kozen ervoor te vechten
voor de vrijheid.

als een van deze helden
hier niet voor had gekozen.
was mijn opa dan geboren?

had ik dan geleefd?"

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant