‘Fusten bier in plaats van mijnheer pastoors wijntje’

Het was een merkwaardig gezicht. Op de snelweg reden we een auto met grote aanhanger voorbij, volgeladen met prachtig vormgegeven kerkbanken. Met 100 kilometer per uur de onttakeling vol in beeld. Waar die auto vandaan kwam, valt moeilijk te zeggen. Want een voor een moeten ze eraan geloven. Zakte 40, 50 jaar geleden het instituut katholieke kerk al als een pudding in elkaar, dezer jaren wordt met het verbouwen van de kerken definitief een punt gezet achter wat ooit een allesbepalende organisatie was.

Mijn vader zaliger zou midden op de snelweg de aanhanger tot stoppen hebben gedwongen. Voor hem was de kerk de godsdanse dag - van het eerste gebedje bij een boterham met spek tot de avondlijke knieval voor een laatste rozenkrans - allesbepalend. Mijnheer pastoor werd vanuit onze boerderij rijkelijk voorzien van aardse vruchten en bij zijn wens voor de uitbreiding van de katholieke schare werd bij door pa en ma van het ene op het andere jaar op zijn wenken bediend.

Toch kreeg in zijn laatste jaren de katholieke leiding er af en toe van langs. Menig pastoor verdacht hij van slappe knieën als die voorzichtig toegaf aan moderniteiten en de taal in de kerk langzaamaan van Latijns naar Nederlands deed verkleuren. Hij is niet gestorven met de geruststelling dat het de goede kant op ging met de kerk. Ik denk niet dat hij weet had van priesters met losse handjes. Nee, de teugels werden teveel losgelaten. De verdere ontkerkelijking is hem bespaard gebleven. De kerkbanken waarop het eelt op zijn knieën zich heeft gevormd, hebben allang een plaats gevonden in een of andere hippe tent. En in de kerk zelf heeft het kelkje wijn voor mijnheer pastoor het veld moeten ruimen voor fusten bier.

Frappant hoe zoveel jaren na de met veel dramatiek omgeven leegloop der kerken nu de ontmanteling van de gebouwen in hoog tempo plaats vindt. Het zuiden is niet katholiek meer. Ik vind het best. Toch stemt het me ook wel een beetje melancholisch. Bedreigd met hel en verdoemenis werd ik er keer op keer heen gestuurd, sterker nog: ik ben misdienaartje geweest. Onze grootste verzetsdaad als misdienaartjes was onze monden volproppen met hosties terwijl de pastoor zich in zijn albe stond te hijsen. Het devote gezicht van mijn ouwe heer zag ik op die snelweg weer in volle aanschijn voor me.

Koos