'Eén Land van Cuijk moet nu echt op agenda!'
Politiek 77 keer gelezen LAND VAN CUIJK | De discussie over de samenwerking in het Land van Cuijk heeft een nieuwe impuls nodig. En dus gooien de CDA-fractievoorzitters Edwin van Schipstal (Mill), Joost Hendriks (Cuijk) en Ben Peters (Grave) de knuppel in het hoenderhok.[image=314991]
Het gaat te ver om te stellen dat ze het helemaal zat zijn. Maar het debat over de samenwerking in het Land van Cuijk moet nodig een andere kant op. Daarover zijn Edwin van Schipstal, Joost Hendriks en Ben Peters het roerend eens. De onderlinge verschillen binnen de vijf gemeenten zitten 'm vooral in de nuances, geven ze aan. "Maar willen we voorkomen dat de hoge heren in Den Bosch straks voor ons gaan beslissen, dan zullen we over onze eigen schaduw heen moeten stappen en echt gaan discussiëren over de vorm van de samenwerking", vertelt Hendriks. Peters vult aan: "Het is een utopie om te denken dat we het als vijf gemeenten nog allemaal zelfstandig kunnen."
"Zo'n 80 procent van alle zaken waarover we als raad beslissen, is al vastgelegd in gemeenschappelijke regelingen. Vaak op de schaal van het Land van Cuijk, maar soms zelfs al op de schaal van heel Noordoost-Brabant", verduidelijkt Peters. De Gravenaar geeft aan dat de ambtelijke samenwerking tussen Cuijk, Grave en Mill (CGM) ertoe heeft geleid dat er sprake is van een nieuwe dynamiek binnen de regio. "Boxmeer was vroeger wat meer de kartrekker, maar door de samenwerking binnen CGM is er een serieuzere partij naast gekomen die voor een nieuwe balans binnen het Land van Cuijk heeft gezorgd. De verhoudingen onderling zijn ook stukken beter dan vroeger. Zeker ook wat betreft het CDA. "
Open vizier
Die gemaakte stappen zijn volgens het drietal echter onvoldoende om te kunnen spreken van een daadkrachtig Land van Cuijk. "Er zullen echt stappen gemaakt moeten worden. Ons inziens moet er vanuit zelfstandigheid een daadkrachtige regio worden gerealiseerd, met een bestuur dat lokaal herkenbaar moet blijven. Zelfstandigheid is wat betreft Grave het vertrekpunt. Zo is dat ook afgesproken in de coalitie. Maar als je mij vraagt: ben je voor één Land van Cuijk, dan zeg ik ja. Iedereen heeft echter zijn eigen manier om daar te komen. En over die manier moeten we nu een stevige discussie gaan voeren. Zonder blokkades, met een open vizier en rekening houdend met het algemeen belang voor het Land van Cuijk!"
Zijn collega's Van Schipstal en Hendriks zitten zelfs nog iets scherper in de discussie. "Tijdens de behandeling van de Kadernota hebben wij uitgesproken dat het vertrouwen erg klein is dat we in november (wanneer de vijf gemeenteraden uit het Land van Cuijk weer bij elkaar komen, red.) voldoende stappen hebben gezet qua regionale samenwerking", legt Van Schipstal uit. "In 2013 hebben we een strategische visie vastgesteld, maar elke raadsconferentie is het weer: 'Gaan we mee aan de slag.' Waar Oss, Uden en Meierijstad zich doorontwikkelen, komen wij niks verder. Dat terwijl Bert Pauli (gedeputeerde provincie Noord-Brabant) twee jaar geleden al aangaf dat het Land van Cuijk achterop aan het raken was. Een stip op de horizon heb ik nog niet gezien, maar bij de laatste raadsvergadering in Mill en Sint Hubert heb ik iedereen er op gewezen dat slechts tien procent van de behandelpunten op gemeentelijk niveau waren en de rest op schaal van het Land van Cuijk of zelfs Noordoost-Brabant. Waar je als gemeente nog zelf over beslist, is zo beperkt dat we gerust mogen nadenken hoe dat anders kan. En moet."
Joost Hendriks knikt. Ook hij kraakte tijdens de behandeling van de Kadernota in de gemeente Cuijk, begin juli, harde noten. "Dat heeft te maken met het gegeven dat er tot nu toe onvoldoende stappen worden gemaakt om tot een gezamenlijk grondbedrijf te komen. Als dat al niet lukt, dan kun je gerust stellen: het gaat niet of je wilt het niet."
Schaalverdieping
"Wij hebben in de gemeente Cuijk bewust geen harde afspraken gemaakt in de coalitie over het hoe en wat binnen het Land van Cuijk", vervolgt Hendriks. "Maar als we als spreekpartner serieus genomen willen worden, moet we ook naar buiten treden als één regio met 80.000 inwoners. De dynamiek is zoveel anders dan vroeger. Je moet de dienstverlening zoals mensen die kennen, blijven garanderen, maar als strategische vraagstukken regionaal opgepakt moeten worden, dan moet je durven opschalen. Roepen 'baas in eigen gemeente' zegt niks, want dat zijn we allang niet meer. Schaalvergroting is één, maar het gaat vooral om schaalverdieping en dat zie je feitelijk nog nergens in Nederland. Laten we daar, als regio, een voortrekkersrol in nemen."
Peters geeft aan: "Daar hebben we wel ideeën over, maar nog geen passend antwoord op. Het doortrekken van de A77, bedrijventerreinen, infrastructuur, noem maar op, dat is toch iets wat je als regio moet oppakken. Als een bedrijf zich vestigt op het RBL of Sterckwijck, dan profiteren we daar alle vijf van! Dat moet iedereen zich gaan beseffen." Hendriks verduidelijkt: "Waar het ons alle drie om gaat, is dat je bij schaalverdieping de afstand tussen inwoners en politiek niet uit het oog moet verliezen. Dat is ook mijn kritiek op de partijen die al langer roepen: herindelen. Zij komen niet met een innovatief plan. Die zeggen gewoon: alle vijf de gemeenten op één hoop."
Loslaten
De drie CDA'ers nemen hun eigen partij als voorbeeld. "Onze relatie met CDA Sint Anthonis en CDA Boxmeer is prima. We hebben ook een CDA-fractievoorzittersapp. Als er iets speelt, dan weten zij dat ook. Zij zullen niet verrast zijn door onze uitspraken in dit interview", lacht Hendriks. "Er is een grote mate van onderling vertrouwen en overal in de regio zijn wij nog vertegenwoordigd. Dat is onze grote kracht en zorgt ervoor dat er kansen liggen."
Vertrouwen, het woord is gevallen. Van Schipstal geeft aan dat het succes van het Land van Cuijk valt of staat met vertrouwen. En de wil. "Meer dan de omliggende gemeenten, die wel al afkoersen op een fusie, heeft het Land van Cuijk een voor de hand liggende gezamenlijke entiteit. Over de weg ernaartoe moeten we het durven te hebben. Maar dan moeten we wel onze eigen belangen durven los te laten. Raadsleden zullen steeds meer moeten gaan uitdragen dat zij op de schaal van het Land van Cuijk denken. Juist door dat te doen, wordt vanzelf duidelijk wat we lokaal kunnen doen en wat samen. Daarnaast moeten dorpsraden een officiëler karakter krijgen en dus meer zeggenschap." Van Schipstal brengt volgende maand een werkbezoek aan fusiegemeente Meierijstad om te kijken hoe ze het daar doen. "Het is altijd goed om jezelf te laten informeren."
Kansen en risico's
Hendriks, Peters en Van Schipstal zijn duidelijk: "Eén Land van Cuijk is waar het bij de volgende raadconferentie over moet gaan. Als we dan weer in werkgroepjes elk thema apart gaan behandelen, dan komen we echt niks verder", vindt Van Schipstal. Hendriks stipt aan: "Je kan wel blijven roepen: we moeten het niet over de vorm hebben, maar als wij dat nu niet gaan doen, dan gaan ze dat vanzelf in Den Bosch wel een keer doen. En dan hebben we dus niks meer te zeggen."
Maar zover komt het niet, als het aan Peters ligt. "We hebben vanuit de vijf raden versterking in de regiegroep nodig, zodat er meer raadsleden gaan meepraten en er dus meer gewicht in komt te zitten." Peters verwijst verder naar Duitsland. "Daar heb je kleine gemeenten met kleine raden, maar grootschalige ontwikkelingen worden op Kreis-niveau (gemeenteverbond) bepaald. Zo waarborg je toch de korte afstand tussen politiek en burgers." Een ander mogelijk alternatief is de samenwerking zoals die in de Drechtsteden (Dordrecht en zes buurgemeenten) bestaat. Peters: "Over lokale zaken beslissen ze zelf en een andere keer vindt er meer regionale coördinatie plaats of worden zaken echt besloten en uitgevoerd op regionaal niveau."
Hendriks noemt de toeristische ontwikkeling van Leisurelands bij het Schaartven in Overloon als mooi voorbeeld. "Door het te doen zoals in de Drechtsteden of in Duitsland, blijft de politiek goed gevoed door de lokale situatie, maar je kan veel objectiever een besluit nemen, omdat er regionaal naar de zaak gekeken wordt en het algemeen belang voor het Land van Cuijk doorslaggevend is. En over meer of minder drempels op de Beerseweg in Cuijk kunnen we het dan lokaal weer over hebben."
Op de agenda
Peters heeft voor het Land van Cuijk al diverse modellen uitgewerkt, maar hij treedt daar bewust nog niet mee naar buiten. "Je kunt bijvoorbeeld ook nog denken aan vijf raden met daarboven één burgemeester en bestuur", verduidelijkt hij. "Maar wij willen de politiek niet vertellen hoe ze het moeten doen. Wij willen in eerste instantie de discussie aanzwengelen, want we moeten het echt over de vorm van het Land van Cuijk gaan hebben. Als we in november geen stappen kunnen zetten, dan is er feitelijk nog maar één weg en dat is een door de provincie opgelegde herindeling. Maar kijk naar de zorg, bedrijfsleven en het onderwijs: grootschalige fusies gaan maar zelden goed."
Bovendien, zo stelt Hendriks, heeft het Land van Cuijk van de provincie een mandaat gekregen om innovatief te werk te gaan. "Bestuurlijke vernieuwing mag officieel dan wel bij andere partijen liggen, maar ik hoor tot nu toe vanuit die hoek niets nieuws. De ambities van het Land van Cuijk moeten echt op de agenda van de volgende raadsconferentie. Wat is de grote kracht van die 33 dorpen en één stad? Hoe gaan we die uitdragen richtring Den Bosch, hoe spreken we als één stem, hoe slagen we er in om grote partijen naar onze regio te trekken? Dat kan echt alleen als je als één entiteit van 80.000 inwoners spreekt. De tijd van vrijblijvendheid is voorbij. Bij ons is het geduld op en ik gok dat wij niet de enigen zijn. Het gaat er om dat we een innovatieve manier vinden voor schaalvergroting maar vooral ook voor schaalverdieping. Zonder extra bestuurslaag. Maar die discussie moet nu gevoerd worden!"
Peters besluit: "En of dat dan straks herindeling 2.0 of samenwerking 3.7 gaat heten, is dan minder interessant. Maar we moeten er nú over gaan discussiëren. Zonder vooraf blokkades op te werpen."
