‘Lezen kan zo ontzettend leuk zijn’

VEGHEL | De leesvaardigheid van Nederlandse jongeren holt achteruit, dat blijkt uit een internationaal vergelijkingsonderzoek onder vijftienjarigen. Nog nooit daalde de score zo hard. Een kwart van de vijftienjarigen in Nederland kan niet goed lezen. Zeer verontrustend nieuws vinden bibliothecarissen Annelies van Uden, Jolijn van Rossem en Merel Kuitert. “En dat terwijl lezen zo ontzettend leuk kan zijn”, aldus het drietal.

“Lezen is fantastisch”, begint Merel. “Het leesplezier bij onze jeugd ligt momenteel heel laag en dat is precies het probleem. Het leesplezier moet op één staan.” Het niveau van leesvaardigheid en het leesplezier van de Nederlandse leerlingen is inmiddels gedaald tot een historisch dieptepunt. Volgens Merel zijn we in een eindeloos loop terecht gekomen. “Er moet echt iets gebeuren. Het leesplezier is de afgelopen jaar flink afgenomen. Daardoor is de jeugd minder gaan lezen en is het niveau achteruitgegaan.” De digitalisering heeft daar een grote rol ingespeeld. Annelies: “De concurrentie op de vrijetijdsmarkt is groot en op school ligt vaak veel nadruk op technisch en begrijpend lezen, maar we willen juist het leesplezier meer onder de aandacht brengen. Het belangrijkste is dat de jeugd lezen weer leuk gaat vinden. Ze moeten er lol in hebben. Wie plezier heeft in lezen, leest meer, en wie meer leest, wordt er beter in.”

Nergens is het leesplezier zo laag als in Nederland: bijna de helft van de vijftienjarigen vindt lezen tijdverspilling.

‘Gewoon doen’
Het is belangrijk dat zowel volwassenen als kinderen de noodzaak en het nut van lezen weer gaan inzien. “Het is heel leuk en je moet het gewoon doen. Dat klinkt makkelijk, want je moet er wel de tijd voor nemen. Spijt ga je er alleen niet van krijgen”, belooft Jolijn. Ze zegt dat voor ieder wat wils is, maar dat het uitzoeken van het juiste boek wel belangrijk is. Volgens de dames is de keuze enorm. “Er zijn zoveel prachtige boeken te vinden in de bibliotheek of bij de lokale boekhandel. Het aanbod is echt groot, al kan ik me voorstellen dat het niet voor iedereen eenvoudig is om een goed boek uit te kiezen. Laat je daarom voorlichten en vraag om advies.”
Klassiekers als Wipneus en Pim, Jip en Janneke, Pinkeltje en Oorlogswinter zijn nog altijd verkrijgbaar. “Maar er is meer. Er verschijnen prachtige boeken (zie kader voor tips). Daarnaast hebben we de onlinebibliotheek waar je luisterboeken en e-books kan scoren. Daar kun je dus digitaal bezig zijn en gelijktijdig lezen. The best of both worlds”, glimlacht Annelies.
Lezen is niet alleen goed voor het bevorderen van de leesvaardigheid. “Je maakt kennis met andere culturen, gewoontes en denkbeelden. Van lezen leer je veel.”

Suffe bezigheid
De beeldvorming is nu dat lezen een suffe bezigheid is. Daar zijn de bibliothecarissen het natuurlijk niet mee eens. Merel: “Er is heel veel spannende jeugdliteratuur te vinden, maar ook minder diepzinnige boeken.” Jolijn knikt en vult aan: “Er is ook thuis nog veel te winnen. Ouders moeten kinderen stimuleren om te gaan lezen. Dat mag overigens van alles zijn. Een strip? Prima, het gaat erom dat ze lezen. Dat moeten we met z’n allen aanmoedigen.” De bibliothecarissen vinden dan ook dat de volwassenen het goede voorbeeld moeten geven. “Het begint met voorlezen voor de jongste jeugd. In een later stadium moeten ze het goede voorbeeld geven en niet zelf constant op hun telefoon of iPad zitten. Nee, lees een boek. Goed voorbeeld doet volgen”, denkt het drietal.

Flip Fiasco
Vanuit de Veghelse bibliotheek zijn er allerlei initiatieven om het lezen te promoten. Zo is er de VoorleesExpress. Een succesvol project waarbij kinderen met een taalachterstand extra aandacht krijgen. Vrijwilligers hebben twintig sessies met een gezin. Ze komen thuis, of zien elkaar, als dat niet kan, via internet of op een openbare plek. “Samen met de ouders streven we ernaar dat taal en leesplezier een vaste plek in het gezin krijgen. Het is de bedoeling dat ouders dat daarna overnemen”, legt Annelies uit. Ook komen er basisscholen naar de bieb om ‘boeken te proeven’. Annelies vervolgt: “Ik weet nog dat Teun van De Wissel hier over de vloer kwam. Hij had helemaal niks met lezen. Toch hebben we een hem een mooi boek, Flip Fiasco, mee gegeven. Een week later kreeg ik van zijn juffrouw een foto dat hij onder zijn tafeltje zat te lezen; tijdens de rekenles. Dat is geweldig, al is het misschien handig dat Teun in het vervolg wacht tot de les voorbij is”, lacht ze. De VoorleesExpress is nog op zoek naar vrijwilligers.

Leestips

Annelies: 
Gozert (10+) van Pieter Koolwijk.
Ties heeft een probleem. Tenminste… dat vinden de meeste mensen. Ties vindt dat niet: hij heeft een vriend. Gozert. De tofste, leukste, stoerste, coolste vriend die je je kunt voorstellen. Alleen is Ties de enige die Gozert ziet en hoort. En de plannen van Gozert zijn zo fantastisch dat Ties erdoor in moeilijkheden komt… Ties’ ouders willen dat Gozert verdwijnt en nemen een ingrijpende beslissing. Maar Ties wil helemaal niet van Gozert af. Wat moet hij doen?

Jolijn: 
De serie Van klein tot groots (6+).
Van klein tot groots is een serie, waarmee kinderen én volwassenen de levensverhalen ontdekken van belangrijke vrouwen uit de wereldgeschiedenis. Elk deel laat zien hoe een klein meisje met een grote droom opgroeide tot een sterke vrouw met grootse ideeën. Het gaat onder andere over Coco Chanel, Rosa Parks en Anne Frank.

Merel: 
Black Friday (15+) van Maren Stoffels
Spannende thriller over een ontgroening van Maren Stoffels, bekend van Escape Room, Fright Night en Room Service.
Na deze ontgroening hoor ik er eindelijk bij. Ik moet dit overleven, dat moet gewoon. Ik wil hierbij, ik moét hierbij. Ris en Megan doen mee aan de ontgroening van een studentenvereniging. Wie volhoudt, heeft vrienden voor het leven. De ouderejaars bedenken wrede, ronduit gevaarlijke opdrachten. Het hoogtepunt is de laatste dag van de ontgroening, de zogenaamde Black Friday. Een dag die gitzwart zal eindigen…