Veghelse pianist werkt aan debuutalbum: ‘Elke dag is een nieuwe zoektocht’

VEGHEL/DEN HAAG | De talentvolle Veghelse pianist Rik Kuppen hoopt binnenkort zijn debuutalbum te presenteren. Wij spraken Kuppen (26) over zijn hoogtepunten, de rusteloze zoektocht naar de waarheid achter de noten en zijn dromen.

Sinds zijn twaalfde is Rik pianist. Eerst vanuit zijn geboorteplaats Veghel en inmiddels alweer een tijdje vanuit Den Haag, waar hij in 2017 een master-diploma haalde aan het conservatorium. Drie jaar na zijn afstuderen vindt Kuppen dat het tijd is voor zijn eerste cd met muziek die hij het allerliefste speelt: Prokofiev. Via Voordekunst is de pianist een crowdfunding gestart om het project financieel rond te krijgen en om mensen op de hoogte te houden van waar hij mee bezig is.

Waarom ben je een crowdfundactie begonnen?
Aan de ene kant voor het geld, want een cd maken kost gewoon ontzettend veel geld. Maar ook om mensen om me heen op de hoogte te brengen en te houden van hetgeen waar ik mee bezig ben. Je creëert een soort netwerk en dat is voor een muzikant erg belangrijk. Je moet zorgen dat mensen weten dat je bezig bent en jezelf aan het ontwikkelen bent.

Wat komt er op de cd te staan?
Er komen stukken van de Russische componist en pianist Sergej Prokofiev op te staan. Het is echt klassieke muziek. Prokofiev was een enfant terrible. Hij was tegendraads en schreef bizarre muziek. Zijn muziek kwam voor, tijdens en na de Eerste Wereldoorlog uit en was voor die tijd zeer revolutionair.

Rik Kuppen maakt furore als pianist (Foto: Marco Borggreve).

Wat maakt Prokofiev bijzonder?
Hij heeft veel muziek die ongelofelijk experimenteel is. Hij onderzoekt klankwerelden en emoties die daarvoor nog niet bedacht waren. De stukken zijn vaak vrij kort, soms maar 30 tot 40 seconden, en zitten vol kracht en energie. Hij wil de luisteraar in een korte tijd een krachtige emotie meegeven en dat smijt hij in je gezicht. Het contrast in zijn muziek is groot. Zo heeft hij stukken geschreven tijdens de Eerste Wereldoorlog met kanonnengeknetter, maar ook poëtisch en lyrisch werk. Prokofiev is een grote naam voor pianisten. Hij kan zo in het rijtje met Chopin, Beethoven en Bach. Ik speel op de cd wel wat onbekender werk van de Rus. Het is muziek die je vaker dan één of twee keer moet luisteren.

Je muzikale levensverhaal is samen te vatten in een rusteloze zoektocht naar mijn jouw eigen waarheid achter de noten. Je schrijft dat je deze debuut-cd ziet ‘als een symbool voor deze zoektocht’. Leg dat eens uit?
Ik ben vrij laat begonnen met piano spelen (12 jaar red.) en het is bij mij nooit echt vanzelf gegaan. Als je vier jaar bent, leer je bij wijze van spreken duizend woorden per dag. Als je 15 bent, doe je dat niet meer. Dat is met pianospelen hetzelfde. Ik heb er ontzettend hard voor moeten werken en dat heeft veel energie gekost. Ik heb hard gewerkt voor iedere stap die ik heb gemaakt. Alles wat ik heb geleerd voelt als een overwinning. Ik ben nog steeds elke dag hard aan het studeren en wil me steeds opnieuw uitvinden. Elke dag is een nieuwe zoektocht.

Je wilde graag de muziek van Prokofiev kunnen spelen en begrijpen. Is dat gelukt?
Je bent er nooit klaar mee. Dat is een zoektocht van een heel leven.

Wil je dan wel ooit antwoord te krijgen op die zoektocht?
Stiekem ben je natuurlijk op zoek naar een antwoord, want anders kun je beter stoppen met zoeken. Maar ik weet ook dat er geen antwoord is en dat is heel fijn. Het is een paradox. Je wil het antwoord vinden, maar aan de andere kant is het een geruststelling dat ik morgen weer verder kan met zoeken en studeren.

‘Kleurenvirtuoos’
Rik Kuppen is een veelbelovende solist en kamermusicus. Hij is veelvuldig te horen op het podium en onderdeel van vernieuwende, succesvolle ensembles. Kuppen won het Prinses Christina Concours, was finalist van het YPF en volgde het Dutch Classical Talent traject, waar hij werd omschreven als een ‘kleurenvirtuoos’.
Rik maakte voor zijn Dutch Classical Talent tournee door de grote zalen van Nederland een voorstelling in samenwerking met gerenommeerd operaregisseur Wim Trompert en dichter Myrte Leffring. Muziek en poëzie, belichting en acteren smolten op een intieme wijze samen.

Waarom ben je eigenlijk pas op je twaalfde begonnen met spelen?
Ik kom niet uit een muzikaal nest. Mijn ouders zijn geen professionele muzikanten. Op het Zwijsen College had ik muziekles van meneer Hofland en toen ben ik verliefd geworden op de piano. Ik wilde de hele dag spelen.

Zonder muziekonderwijs was Rik Kuppen nooit pianist geworden?
Klopt, zo zie je maar waar muziekonderwijs toe kan leiden. Je kan mensen echt wel enthousiasmeren om muziek te maken. Muziek is niet alleen belangrijk voor musici, maar ook voor ouderen. Het kan zelfs eenzaamheid tegengaan. Ik geef ouderen les en geef ze een doel mee. Ze willen zichzelf ontwikkelen en ze kunnen naar muziek luisteren die ze niet kennen. Er opent zich een wereld voor die mensen. Het is schitterend dat muziek zoveel zin aan het leven kan geven.

Je hebt verschillende prijzen gewonnen en je hoorde in 2018 bij de vier finalisten van Dutch Classical Talent, een concours van Radio 4. Is dat laatste het hoogtepunt uit je carrière tot nu toe?
Een van de hoogtepunten. Ik heb het Prinses Christina Concours gewonnen en ben finalist geweest van het loodzware YPF-Concours (Young Pianist Foundation). Verder zit ik in het Brackman Trio en De Formule. De Formule is een experimenteel ensemble dat bijzondere voorstellingen maakt en kunstdisciplines combineert. In 2018 hebben we hiermee De Grote Kamermuziekprijs gewonnen.
Wat overigens heel gaaf was aan de Dutch Classical Talent was dat ik als finalist in bijna alle grote zalen in Nederland mocht spelen.

Kun je rondkomen van muziek?
Eigenlijk niet. Het wordt steeds moeilijker en dat is naar. Ondanks dat ik steeds meer concerten en schnabbels krijg, wordt het toch lastiger. De gage die muzikanten tegenwoordig krijgen is echt heel laag. De aanbiedingen zitten vaak ruim onder de minimumgage. Je werkt dus eigenlijk onder het minimumloon, terwijl er zo ontzettend veel werk inzit.

Is er een oplossing voor of moeten ze muzikanten meer gaan betalen?
Dat is denk ik de enige oplossing. Veel mensen denken dat kunst gratis is geworden. In deze coronaperiode zijn er heel veel muzikanten die stoppen. Dat is eeuwig zonde. 

Rik Kuppen midden in zijn zoektocht (Foto: Boris Peters). 

Maar jij niet toch?
Nee, zeker niet! Ik kan niet leven zonder muziek, dus ik ga tot het uiterste. Ik heb maanden dat het wat moeilijker is, maar ook maanden dat ik vrij veel verdien.

Wat is je ultieme droom?
Ik wil een stabiele carrière opbouwen. Een carrière waar ik aan de ene kant mag optreden met fijne ensembles en aan de andere kant alleen op het podium mag staan. Daar wil ik een mooie mix in vinden.

Terug naar je debuutalbum. De opname is in de Westvestkerk in Schiedam. Waarom daar?
De akoestiek is daar geweldig. Begin oktober moet het album uitkomen. Donateurs krijgen een speciale uitnodiging voor de presentatie in de Nieuwe Kerk in Den Haag. De cd is uiteraard te koop.

Meer info over de crowdfundingactie: www.voordekunst.nl/projecten/11750.