1853 jongeren voor het eerst naar de stembus: ‘Op social media kom je niet het hele verhaal tegen’

VEGHEL | Meierijstad telt 1853 jongeren die voor het eerst mogen stemmen. Wij gingen langs op het Zwijsen College in Veghel om drie scholieren van 18 jaar te vragen op wie ze gaan stemmen en hoe ze tot die keuze zijn gekomen. Daarnaast spraken we drie leerlingen die meedoen aan de scholierenverkiezingen, maar nog te jong zijn voor de Tweede Kamerverkiezingen.

Resa (18), Vince (18) en Silvijn (18) mogen voor het eerst naar het stembureau. Alle drie de vwo6-leerlingen zijn ze er al uit welke partij het gaat worden. De keuzes lopen wat uiteen, maar stuk voor stuk hebben ze zich verdiept in de materie. Er zijn stemwijzers ingevuld, standpunten gecheckt en debatten bekeken. Daarnaast is er in de les maatschappijwetenschappen op de Veghelse middelbare school aandacht besteed aan de verkiezingen. Jan van Loon, docent maatschappijwetenschappen, legt uit: “Het is leuk om te zien dat de scholieren niet allemaal dezelfde partij aanhangen. Ikzelf sta er objectief in en vertel ook niet waarop ik stem. Het voornaamste waar we het over hebben zijn de verschillen tussen politieke partijen: ideologisch, rechts of links, progressief of conservatief, one-issue, populistisch, enzovoort. Actuele thema’s behandelen we ook.” Volgens Van Loon is een groot gedeelte van de jongeren er echt mee bezig is. “Ze hebben zich goed ingelezen. De stemwijzer is voor de meeste wel bepalend voor de keuze”, vertelt Van Loon. Donderdag begint de toetsweek op het Zwijsen, dus de uitslagen worden op een later moment in de klas doorgenomen. 

Ervaring en pit
Resa stemt op Sigrid Kaag, de lijsttrekker van D66. “Ik heb stemwijzers ingevuld en iedere keer stond D66 in de top drie. Vervolgens heb ik de site bekeken en wat standpunten gelezen. Ik kan me daar goed in vinden.” De 18-jarige Resa stemt op de partij en niet met een bijzondere reden op Kaag. Silvijn weet nog niet op wie hij gaat stemmen, maar wel op welke partij. “De PvdA. Of het Liliane Ploumen wordt, weet ik nog niet. Ik vind haar wel goed. Ze heeft ervaring en pit. Op links zitten een aantal zwakkere politici. Ik vind dat Ploumen zich goed staande houdt. Mocht er iemand meer van mijn leeftijd op de lijst staan dan zou het kunnen dat ik daarvoor kies”, zegt hij. Ook bij Silvijn kwam de PvdA bovendrijven na het invullen van de stemwijzer. “Bovendien is het een partij voor de middenklasse. Dat spreekt me aan.”

Rens, Resa, Vince, Maud, Daan en Silvijn: drie mogen er wel stemmen en drie alleen voor de scholierenverkiezingen.

Vince houdt zijn politieke voorkeur liever voor zichzelf, maar stemmen gaat hij zeker. De 18-jarige vwo-leerling laat weten met interesse naar de debatten te hebben gekeken. “Ik heb meerdere debatten gezien. In mijn ogen is het belangrijk dat een partijleider goed weerwoord kan geven en zijn mannetje staat in een debat.” Bij Resa thuis staan de debatten vaak aan. Ze let dan extra op D66. “Ik focus me dan wel op D66 om te kijken of ik het ermee eens ben. Daarbij let ik ook op de verschillen met bijvoorbeeld de VVD. Waarom stem ik op D66 en niet op de VVD? Een debat helpt daar goed bij”, vindt ze.

‘Als je niet gaat stemmen, mag je ook niks zeggen’
Tijdens deze verkiezingscampagne is online gezien worden belangrijker dan ooit, althans dat denken de politieke partijen. Ze doen er alles aan om aandacht te genereren. Of de jeugd gevoelig is voor al die ronkende Facebookberichten of hippe Instagramposts valt te betwijfelen. Silvijn: “Ik zie veel van FvD en Volt voorbijkomen. Het is natuurlijk niet zo dat ik die informatie klakkeloos overneem. Het is vooral reclame. Op de social media-accounts kom je niet het hele verhaal tegen. Je kan dat niet vergelijken met bijvoorbeeld Nieuwsuur waar ook kritische vragen worden gesteld. Ik kan dat onderscheid wel maken”, denkt hij. Volgens Resa worden jongeren helemaal niet zoveel beïnvloed door de posts op social media. “Als je je ergens in wil verdiepen dan ga je niet zoeken op Facebook of Instagram. En heel eerlijk, zoveel online-berichten kom ik nu ook weer niet tegen.” Toch wel een bijzondere dag woensdag. Zowel Resa, Silvijn als Vince mogen voor het eerst stemmen. Spannend vinden ze het niet, maar belangrijk wel. “Als je niet gaat stemmen, mag je ook niks zeggen”, vindt Vince.

Corona-problematiek
Inmiddels zijn Rens (17 en ook vwo6-leerling), Daan (17 en havo5-leerling) en Maud (16 en havo5-leerling) ook aangeschoven. Zij mogen nog niet stemmen. Wel doen ze mee aan de scholierenverkiezingen en zijn ze politiek geëngageerd. Er zijn verschillende onderwerpen die ze belangrijk vinden. Zo worden onder andere het milieu, het klimaat, de vluchtelingenproblematiek, het onderwijs, de huizenmarkt en de economie genoemd. Rens vindt het ook belangrijk hoe ze de coronacrisis aanpakken. Zijn politieke voorkeur gaat uit naar de VVD. “Dat heeft onder andere met de corona-problematiek te maken. Een nieuwe coalitie zou een nieuw corona-beleid kunnen voeren. Dat kan leiden tot drastische consequenties.” Maud is het met Rens eens, maar geeft wel aan dat je voor de komende vier jaar stemt. Ze wil zich dan ook niet blindstaren op de coronapandemie. “Er zijn partijen die alle regels willen afschaffen om stemmen te winnen. Maar daarna moet je nog jaren regeren. Het is wel handig als je daar een plan voor hebt.”

‘De hele wereld spreekt Engels’
Maud en Daan zijn wat linkser georiënteerd, maar niet te extreem. Daan: “Ik zou bijvoorbeeld niet op GroenLinks stemmen, want dat gaat wat ver. Toch vind ik het klimaat wel heel belangrijk. Niks doen, is voor mij geen optie. Mijn partij moet de klimaatproblematiek serieus nemen.” Maud neigt naar D66.

Uitslag van de scholierenverkiezingen op het Zwijsen College.

Rens stoort zich een beetje aan het gesprek omtrent de EU. “Het gaat vooral of we eruit moeten stappen of niet. Ik vind uit de EU stappen een bijzonder slecht idee. Het mag wat mij betreft wel wat meer over internationalisering gaan. Een aantal universiteiten wil de verengelsing stoppen, maar waarom? De hele wereld spreekt Engels.” Daan is iets anders opgevallen. “Er zijn zóveel partijen. Het is niet te doen om je overal in de verdiepen. Eigenlijk zouden er een aantal partijen moeten fuseren. Nu zie je door het bomen het bos niet meer.”

Gesprek
Docent maatschappijwetenschappen Van Loon luistert aandachtig naar zijn leerlingen. In de les is het de laatste weken vaak gegaan over de Tweede Kamerverkiezingen. “Het Zwijsen College doet mee aan de scholierenverkiezingen dus dan vind ik dat we daar ook extra aandacht aan moeten besteden. Je probeert de scholieren toch enthousiast te maken.” Zelf staat Van Loon er zo neutraal mogelijk in. “Ze weten niet waar ik op stem.” Zijn leerlingen beamen dat: “We krijgen het niet los. Tijdens de diploma-uitreiking op het einde van het schooljaar gaat meneer Van Loon het vertellen. Dat heeft hij beloofd”, lachen ze.

De actuele thema’s komen in de lessen ook voorbij. Zo liet Van Loon maandagochtend een video van Arjen Lubach zien. “Daar gaan we dan samen over in gesprek.” Volgens de docent maatschappijwetenschappen zijn de leerlingen goed op de hoogte. “Ze volgen het goed en ze kennen verschillende standpunten van de partijen. Er wordt niet zomaar voor een partij gekozen”, besluit Van Loon.