‘Ruimte waar het kan, technische maatregelen waar het moet’

MEIERIJSTAD | Genieten op en om het water. Dat kan in Meierijstad op vele manieren. In deze verhalenserie vertelden bewoners en bezoekers hoe zij de Dommel, de Aa en het kanaal beleven. We sluiten de serie af met het verhaal van Jasper Kremers, regiobeheerder bij Waterschap De Dommel.

Waterschappen hebben een belangrijke rol in het beheer van de beken en beekdalen in Meierijstad. Jasper legt uit hoe die rol eruit ziet. “Heel kort samengevat is het waterschap actief in het beheer van het oppervlaktewater en bij de zuivering van rioolwater. Mijn werkgebied strekt zich uit van het Wilhelminakanaal tot aan Den Bosch. In mijn rol houd ik me bezig met het dagelijks beheer van de watergangen en waterkeringen. Ook sluit ik aan bij grote projecten met meerjarendoelstellingen. Ik ben de schakel tussen projecten, planvorming en beheer en onderhoud. Samen met collega’s, externe partijen en burgers werken we aan een toekomstbestendig watersysteem. Het betrekken van de omgeving en inwoners vinden we belangrijk. Daarbij komen verschillende belangen samen: landbouw, natuur, bebouwing, recreatie. Soms schuurt dat wel eens, maar we maken altijd een afweging met oog voor alle partijen.”

Regulatie waterstand
In zijn beheersgebied werkt Jasper samen met drie collega’s aan de afwatering en waterstanden. “Op de hoeveelheid water die van stroomopwaarts naar ons toekomt hebben we beperkt invloed. Maar we kunnen wel aan een aantal knoppen draaien om de waterstand op een bepaald streefpeil te krijgen of houden. Vroeger werden vaak zogenaamde kunstwerken in het water geplaatst. Denk aan stuwen, waterkeringen en andere constructies. Tegenwoordig worden in natuurlijke beken steeds meer stuwen en andere barrières opgeheven in verband met de vismigratie. Dan is regulatie lastiger. Dat ondervangen we deels door bij herinrichtingsprojecten het profiel van de watergang aan te passen. Zodat in tijden van weinig aanvoer het water zichtbaar blijft en zoveel mogelijk blijft stromen. En bij teveel water voorkomt deze ‘dimensionering’ dat er overlast in bebouwd gebied ontstaat. We maken ruimte voor het water.”
Daarmee slaat de regiobeheerder een mooie brug naar een project dat momenteel in Sint-Oedenrode actueel is: klimaatrobuust beekdal (voorheen project droge voeten genaamd). De gemeente Meierijstad en Waterschap De Dommel trekken daarin samen op, in samenspraak met de omgeving en inwoners. Doelen zijn de bebouwde kom van Sint-Oedenrode te beschermen tegen overstromingen vanuit de Dommel, te zorgen voor voldoende water bij droogte en de realisatie van een ecologische verbindingszone.
Jasper praat binnen het project mee over hoe zaken straks goed kunnen worden beheerd binnen de projectdoelstellingen. “Een van de maatregelen betreft een keerwand in de Dommel, stroomafwaarts van de A50. Die wordt verhoogd, zodat meer water naar de naastgelegen meander stroomt. Dit is een waterconserverende maatregel. Het water legt via de meander een langere weg af en daarmee wordt verdroging tegengegaan. De kanogoot in de damwand wordt beter doorvaarbaar, zodat ook recreanten hier uit de voeten kunnen. Ook vissteigers worden aangepast en ter hoogte van de kanoverhuur komt een promenade met een trap. Daar kunnen mensen mooi langs de waterkant zitten en de plek dient tevens als in- en uitstap voor kanovaarders.”

Maatregelen
Om een klimaatrobuust beekdal te realiseren worden nog veel meer maatregelen genomen binnen het herinrichtingsproject. Jasper: “Waar het kan geven we de Dommel ruimte. Zo is het gebied bij sportpark De Neul aangemerkt als regionale waterberging. Vroeger is de Dommel op deze plek gekanaliseerd. Toen was het doel het water zo snel mogelijk af te voeren. Inmiddels zijn we wijzer en willen we het water langer vasthouden, zonder dat dit tot overlast leidt. We gaan de beek hier met bijna 25 meter verbreden. Hij krijgt een veel natuurlijker karakter, we laten de Dommel hier weer meanderen. Een oude meander nabij de Knoptoren gaan we baggeren. We pakken de bodem aan en daarmee verbetert de waterkwaliteit. Door het creëren van diepte ontstaan ook koelere plekken voor vissen in tijden van droogte. Ook komen links en rechts wat profielaanpassingen. Vanaf Ahrend kronkelt de Dommel nu al behoorlijk. Dat zorgt voor weerstand in het water, soms kan het niet snel genoeg weg. Daarom wordt een meestroomgeul gecreëerd op aangrenzende percelen, die zich kan vullen bij hoge piekafvoer. Waar we niet anders kunnen, moeten we overgaan tot technische maatregelen.”
Meer informatie over waterbeleving is te zien op www.bezoekmeierijstad.nl/waterbeleving. De website van Bezoek Meierijstad staat boordevol uittips, voor bezoekers én bewoners.