Tellen van trekvogels op de Vlagheide.
Tellen van trekvogels op de Vlagheide. Foto: Henk Sierdsema.

‘Zonnepanelen funest voor de torenvalk en veldleeuwerik’

Algemeen 1.255 keer gelezen

EERDE | Lastige kwesties komen regelmatig voor in het beschermen van de natuur. De vogelbescherming weet daar alles van. De aanpak van de biodiversiteit- en klimaatcrisis vergt heel wat afstemming. Het is een uitdaging waar boeren, natuurbeschermers en gemeentes samen voor staan.

Door: Caroline van der Linden

Energietransitie is één van die grote dilemma’s, welke grote invloed kan hebben op mens en biodiversiteit. We weten dat het overstappen naar duurzame energie noodzakelijk is, maar daarentegen kunnen windmolens die op de verkeerde plekken worden neergezet, een zeer negatieve invloed hebben op de vogels in het betreffende gebied. En zo geldt hetzelfde voor zonneparken in natuurgebieden. Samenwerking hierin door een goede oplossing te vinden voor energietransitie aan de ene kant, maar oog voor natuur en landschap aan de andere kant is hierin daarom cruciaal. Rooienaar Henk Sierdsema (expert biodiversiteit) verdiept zich er al jaren in en maakt zich zorgen. In gesprek met hem, legt hij uit waarom.

“Mijn primaire werkgebied en interesse ligt bij vogels, maar dit staat natuurlijk niet los van hun leefomgeving, de bodemkwaliteit, planten en insecten. Het is belangrijk dat alles goed op elkaar inspeelt, om de omgeving zo optimaal mogelijk te laten functioneren. Als je nu om je heen kijkt in de omgeving van Rooi, de gemeente Meierijstad, dan zie je intensief gebruikte landbouwgebieden en daarnaast heb je natuurgebieden, welke bij ons overwegend bestaan uit bosgebied. Een zeldzaam gebied in onze gemeente is de Vlagheide. Het is een heel groot extensief gebruikt graslandgebied met wat struiken, heel open, zonder primaire productiedoelstelling. Daardoor zie je dat allerlei planten en dieren daar kunnen leven waar in de omgeving geen plek meer voor is. We zitten nu in het begin van deze ontwikkeling, want de Vlagheide zoals deze er nu bijligt, ligt er eigenlijk helemaal nog niet zo lang, een jaar of zes nu. Daarvoor was het hoogste punt het uitkijkpunt waar het kruis op staat. Een aantal jaren geleden heeft men aan de zuid-oostkant van de Vlagheide een dikke laag glasafval neergelegd, afgedekt met vrij arme grond. De eerste paar jaar was het hierdoor vrij kaal en kwamen er een aantal bijzondere vogels op af. Zo’n uitstekende bult in het landschap, trok trekvogels aan. Tot de dag van vandaag is dat zo, maar inmiddels is ook een groot deel grasland geworden.

Wat je nu ziet, is dat het zo’n beetje het grootste stuk extensief gebruikt landschap is in Midden-Brabant. Extensief betekent dat er geen mest op komt voor productie of het bijvoorbeeld niet regelmatig wordt gemaaid”, legt Henk Sierdsema uit. “Het is wel landbouwkundig in gebruik, er lopen immers koeien en schapen, die zorgen ervoor dat er een open vegetatie ontstaat. Wat mooi zou zijn, is dat je een natuurlijke ontwikkeling krijgt. Dat het bovenop open blijft en dat je langs de randen natuurlijke ontwikkeling krijgt, bijvoorbeeld door middel van poeltjes en planten zoals meidoorns. Juist die combinatie levert dan iets bijzonders op want als de bovenkant heel open is, komen er vogels op af die verder in onze gemeente bijna nergens meer voor komen. Specifiek heb ik het dan bijvoorbeeld over de veldleeuwerik. Vroeger was dit de meest algemene vogel van Nederland, die je overal zag. Inmiddels zie je die in de hele gemeente Meierijstad nog maar op een paar plekken, de Vlagheide en de Veghelse hoek. Maar ook de torenvalk is een bijzondere vogel die op de Vlagheide neerstrijkt. Deze broedt in de omgeving en komt hier naartoe om voedsel te zoeken, met name muizen. Deze vogel is er echt van afhankelijk. Hetzelfde geldt voor de patrijzen, ook een typische soort die deze plek nodig heeft. Maar met een goed natuurbeheer kan het ook voor de grauwe klauwier na verloop van tijd een ideale plek zijn. Wat ook heel mooi is aan de Vlagheide, zijn de bloemen, met name in de zomer zie je er heel veel wilde peen, waar de koninginnenpage graag op zit. Er komen er tientallen op af, die je verder nergens ziet. Dat is uniek, maar het meest bijzondere is nog wel als we grasland krijgen met bloemen erin. Dit heeft echter tijd nodig en die tijd is nu nog te kort.

De Vlagheide is naast een gebied met veel kansen voor bijzondere natuur ook ideaal voor extensief recreatief gebruik. Er wordt nu al volop gewandeld, gefietst en van het fantastische uitzicht genoten. Ik zit zelf ook heel wat uren per jaar bovenop de ‘bult’ om naar de vogeltrek te kijken. Ruimte en ondersteuning van extensieve recreatie is dan ook prima. Helaas wordt er in de plannen ook ruimte gegeven aan recreatievormen die niet samengaan met natuur. Zo was (is?) er nota bene een plan om een verhard fietsparcours voor speed pedelecs en dergelijke aan te leggen.

Waar ik me zorgen over maak is dat er plannen zijn om op een flink deel van de Vlagheide zonnepanelen te gaan plaatsen. Dat is funest voor soorten als de torenvalk en veldleeuwerik. Maar ook de belevingswaarde van dit gebied zal volstrekt anders worden. Mensen associëren zonnepanelen immers niet met natuur. Wat ik niet goed begrijp is dat er naar mijn idee de intentie was om van de Vlagheide een belangrijk recreatiegebied te maken, maar als ik dit dan verneem, staat er dat naar mijn idee helemaal haaks bovenop.

Natuurlijk begrijp ik dat we ruimte moeten maken voor energietransitie, ik ben absoluut niet tegen zonnepanelen, maar begin dan met bebouwing, door zoveel mogelijk zonnepanelen op huizen en industriële gebouwen te plaatsen. Ik vind het ontzettend vreemd dat er in Veghel nieuwe bedrijfspanden komen, waar ze niet opkomen. Wat ik niet snap is dat als je als overheid hier iets mee wil, eventuele obstakels niet aanpakt om dit mogelijk te maken. Nu blijkt het op grote bedrijven te lastig te realiseren en wijkt men uit naar andere opties. Mijn oproep is daarom ook, laten we zuinig zijn op al het moois dat we hebben in onze natuur en minder beschadigende opties beter mogelijk maken.”

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant