Bertus: Ondergedoken en nooit meer weg gegaan

MARIAHEIDE | Een heel speciaal jubileum viert hij volgende maand. Het is dan 75 jaar geleden dat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog onderdook in Mariaheide. Hij kreeg verkering met Janske Vissers, trouwde en stichtte een gezin. Hij is 93 jaar en een geboren Zeeuw, maar dat hoor je allang niet meer.

Als het niet al te koud is vind je de 93-jarige, maar nog heel vitale Bertus in zijn hobbyruimte achter het huis. Daar is hij in de weer met zijn antieke benzinemotoren, die gebruikt werden in de landbouw. Zoals motoren van dorsmachines. Het oudste exemplaar stamt uit 1913. Hij heeft er in zijn leven al zoveel opgeknapt en in oude staat hersteld, dat hij er geen plaats meer voor had. De meesten gaf hij dan ook in bruikleen aan museum Siemei op de Noordkade. Daar is hij nog altijd een dag per week als vrijwilliger aan het werk.

Oorlogsindustrie
De technische kennis heeft hij zich grotendeels zelf eigen gemaakt. Maar de basis werd gelegd in de Duitse oorlogsindustrie. Als jongeman van 18 jaar en werkzaam in een weverij, werd hij door de Duitsers opgeroepen voor de Arbeidseinsatz. In een chemische fabriek bij Dortmund werd hij als monteur te werk gesteld. Daarover vertelt hij: "Het leven was er zwaar. Van vijf uur in de ochtend tot zes uur 's avonds hard werken, veel te weinig en eenzijdig eten. Bijna elke nacht de schuilkelder in en na een bombardement van de Engelsen moesten we 's morgens brandbommen verzamelen. Na een jaar mocht ik op verlof. Tegen de zin van mijn ouders in, besloot ik om niet terug te gaan. Ik dook onder. Eerst in de provincie Zeeland bij familie. Maar de Grüne Polizei was op zoek naar mij en via contactpersoon Thieu Wickenhagen kwam ik terecht in Mariaheide."

Veghelse NSB-er 'De Kin'
Dat was begin 1943. Bertus kwam terecht bij Driek Vissers en zijn kinderen. Zij woonden op de Knipperdul. "Ze hebben me gastvrij onderdak gegeven. Ik woonde op de boerderij en hielp mee, waar ik kon. Als er gevaar dreigde, vluchtte ik binnendoor naar een schuilplaats op de hooizolder. We hadden een goed uitzicht, ik heb verschillende keren de Veghelse NSB-er 'De Kin' aan zien komen over de Goordonksedijk. Soms waren er razzia's. Via de andere boeren op Duifhuis werden we getipt en dan verborgen we ons in de bossen bij Erp. Als we lang moesten schuilen, kwam de boer 'struif' brengen."

Onzichtbaar
Voor zijn gevoel heeft Bertus door de oorlog een flink deel van zijn jeugd gemist. Als onderduiker moest men nagenoeg onzichtbaar zijn. "Als ik op het land aan het werk was, wilde ik liever niet aangesproken worden door een voorbijganger. Ze hoorden aan mijn accent, dat ik niet van hier kwam."

Verkering
Bij boer Vissers werkte nicht Jans in de huishouding. Bertus kreeg verkering met haar en in 1948 trouwden ze. Bertus van 't Westeinde bleef in Mariaheide wonen. Er kwamen vier kinderen. Jans Vissers overleed in 1992. De familie is intussen uitgebreid met acht kleinkinderen en acht achterkleinkinderen.