'Over vijftig jaar is ze nog steeds de eerste Turk'

VEGHEL | Na een stressvolle periode nam Esna Murt (18) donderdag haar Gymnasiumdiploma in ontvangst. Ze is daarmee de eerste Turkse-Nederlander die Bernrode in Heeswijk-Dinther verlaat met een diploma op zak. "Het is haar allemaal niet aan komen waaien", aldus haar mentor Ilona Lunenburg.

Ilona is super trots op Esna. Ze blikt terug op prettige samenwerking. "Esna is een heel rustig, beleefd en lief meisje. Het is haar allemaal niet aan komen waaien. Ze heeft keihard gewerkt en haar diploma meer dan verdiend." Daar had ze wel een herexamen voor nodig. Ilona vervolgt: "Dat maakt het misschien nog wel knapper. Terwijl bijna iedereen om haar heen aan de kinderchampagne zat, heeft Esna zich herpakt." Esna knikt: "Het was een stressvolle periode. Ik heb Biologie moeten herkansen. Toen duidelijk werd dat ik een her had, heb ik alles op alles gezet. Ik moest en zou mijn diploma halen." Uiteindelijk kwamen de verlossende woorden van Ilona Esna's kant op. "Ze belde iets eerder dan gepland. In volle spanning nam ik op en toen zei Ilona dat ik geslaagd was. De tranen sprongen direct in mijn ogen."

Zwaar gehandicapt
Esna is de oudste van vier kinderen. Ze heeft drie jongere broertjes. Haar ouders zijn allebei werkzaam in Veghel. Vader Ali werkt als professionele autospuiter bij Rüttchen en moeder Hamide is samen met haar zus Gülay directeur van kinderdagverblijf 't Leeuwtje. Zelf zat Esna op basisschool De Bunders. "Ik ben altijd wel een actief persoon geweest", vertelt ze. "Tijdens de schoolsporttoernooien wilde ik het altijd mee regelen en ik ben voorleeskampioen van de school geworden."

Eerste Turkse-Nederlander die Bernrode verlaat met diploma.

In haar jeugd speelde ze basketbal op vrij hoog niveau. Toen ze naar Bernrode ging werd dat wat minder en vlak daarna stopte ze door een blessure. Alle tijd en energie werd in de schoolcarrière én het gezin Murt gestopt. Met een goede reden. Esna: "Mijn jongste broertje Ertugrul (bijna drie) is zwaar gehandicapt. Ik ben veel met hem in het ziekenhuis geweest." Haar oom Turgay vult aan: "Esna is eigenlijk een kleine moeder voor haar broertje. Dat heeft ze er nog naast gedaan." Voor Esna zelf is het ziekenhuis ook geen onbekende plek. "Ik ben vaak in het ziekenhuis van Nijmegen. Ik heb AGS (adrenogenitaal syndroom). AGS leidt tot problemen met de hormoonproductie in de bijnierschors. In het dagelijks leven heb ik er weinig last van, maar ik moet wel elke dag medicijnen nemen en een aantal keer per jaar naar het ziekenhuis voor controle."

Trots
Haar vader Ali en ooms Turgay en Turgut zijn enorm trots op Esna. "Esna is een nieuwsgierig meisje die de discussie niet schuwt. 550 als Citoscore en een gymnasiumdiploma dat kan niet hoger", vertelt Ali. Turgut vult aan: "Ze heeft in het gezin ook een hele belangrijke functie. Dat is iets wat de buitenwereld niet ziet. Esna is echt een tweede moeder en een familiemens." Ook Turgay is trots: "Hartstikke knap. En over vijftig jaar is ze nog steeds de eerste Turk", zegt hij lachend.
Ondanks haar Turkse achtergrond heeft Esna niet echt het gevoel gehad dat ze zich meer moest bewijzen dan de rest. Wel dat ze meer in de gaten werd gehouden. "Een klein beetje misschien, maar ik heb dat niet als hinderlijk ervaren. Op Bernrode kende iedereen mij wel meteen. Dat kwam omdat ik de enige Turks-Nederlandse was en natuurlijk een opvallende naam heb. Dat was in het begin wel een beetje gek." Volgens Ilona is Esna een voorbeeld voor andere Turkse-Nederlanders. "In navolging van Esna zien we meer diversiteit bij ons op school. Ik heb overigens ook veel van Esna geleerd, vooral over haar achtergrond."
Over een boodschap aan jonge Nederlanders met een Turkse achtergrond moet ze even nadenken. "Als je iets wil, ga er dan voor. Je moet alles geven. Op Bernrode heb ik me overigens nooit racistisch bejegend gevoeld." Ze heeft een mooie tijd gehad op de middelbare school in Heeswijk-Dinther. "Ik heb er enorm veel geleerd. De lesmethodes waren fijn en de docenten goed. Het is gewoon een hele goede school", besluit Esna.

Volgend jaar gaat haar avontuur verder in Maastricht. Daar gaat ze biomedische wetenschappen studeren. Daarna wil ze geneeskunde gaan doen om uiteindelijk chirurg te worden.