'Je schaamt je toch wel dat je niet goed kan lezen'

UDEN | In Nederland heeft 1 op de 6 mensen van 16 jaar en ouder moeite met lezen of schrijven. Voor veel van deze mensen is de drempel om hiervoor hulp te zoeken hoog. Sebastiaan van Houtum (42) uit Uden weet er alles van, maar zette wél de stap door zich aan te melden bij het Taalhuis in de bibliotheek in Uden. "Ik heb zelfs mijn vaarbewijs gehaald."

Het Taalhuis biedt hulp aan anderstaligen (NT2) en Nederlandstaligen (NT1) met een taalachterstand. Die eerste groep is goed vertegenwoordigd, maar de groep Nederlandstaligen is klein. Sebastiaan snapt wel waarom. "Je schaamt je er toch wel voor dat je niet goed kan lezen", vertelt hij. "Ik heb zelf ook heel lang getwijfeld of ik deze cursus moest gaan doen." Het was uiteindelijk zijn baas die hem overtuigde. "Ik kreeg op mijn werk als automonteur de kans om mijn werkzaamheden uit te breiden, wat betekende dat ik met een computer aan de gang moest. Daar kon ik niet zoveel mee." Het was net het laatste zetje dat hij nodig had. Hij meldde zich aan bij het Taalhuis en deed een test die aangeeft in welke vaardigheid een NT1'er hulp nodig heeft. Vervolgens werd hij één-op-één gekoppeld aan Ria Kauffman, die zich als getrainde vrijwilliger inzet voor het Taalhuis. Twee jaar lang ging ze intensief met hem aan de slag. "Je merkt inderdaad dat laaggeletterden liever verborgen houden dat ze niet kunnen lezen of schrijven", vertelt ze. "Ze redden zich met een scala aan trucs en het omzeilen van confrontaties. Uiteindelijk zie je ze hier ontzettend groeien, en dat is heel mooi."

De klik tussen de twee bleek goed te zijn en ze gingen er allebei vol voor. "Ria leerde me bijvoorbeeld dat ik moeilijke, of lange woorden ook wel eens over mocht slaan", vertelt Sebastiaan. "Ik bleef vaak heel lang hangen op één woord, terwijl wanneer je verder leest, je de zin ook begrijpt." Hij oefende veel en las thuis veel boeken. "Maar het viel niet mee." Aan het begin van de cursus stelde hij zichzelf een aantal doelen die hij wilde bereiken. "Zo wilde ik ondertiteling kunnen volgen bij bijvoorbeeld een Engelse film of serie. Ik keek eerst alleen maar Nederlandstalige films, want ik kon de ondertiteling niet bijhouden. Nu gaat dat veel beter." Zijn doorzettingsvermogen zorgde ervoor dat hij dit jaar nog een bijzonder en niet bepaald gemakkelijk doel behaalde: het klein vaarbewijs. "Dat wilde ik al zo lang en zo graag. Het heeft me wel een paar pogingen gekost. Tijdens het oefenen thuis maakte ik bijna geen één fout, maar tijdens het examen kwam ik een paar keer nét iets tekort. Ik klapte gewoon dicht." Ria: "Naast het lezen hebben we daarom ook veel aandacht besteed aan het leren studeren. Dat het gelukt is, is een uitzonderlijke prestatie waarvoor we alles uit de kast hebben gehaald. Als laaggeletterde mis je als het ware een groot deel van de wereld. Ik was behoorlijk geschokt door de beperking van Sebas' woordenschat. Er zou in Uden, maar sowieso in heel Nederland echt veel meer aan laaggeletterdheid moeten worden gedaan." Zelf is Sebastiaan bescheiden over zijn prestaties, maar Ria is heel trots op hem. "En hij mag ook supertrots op zichzelf zijn. Natuurlijk heb ik wel geholpen, maar hij heeft het uiteindelijk helemaal zelf gedaan." Het is de bedoeling dat de taallessen na de vakantie weer van start gaan. Daarbij worden alle coronamaatregelen in acht genomen. Meer informatie vind je op de website van de bibliotheek: nobb.nl.