Archeologisch onderzoek Peelrandbreuk: heeft Uden een verborgen gracht?

UDEN | De werkgroep archeologie was aanwezig bij een onderzoek naar de Peelrandbreuk in 2018. Er werd ondanks een lage archeologische waarde toch archeologie gevonden. Het archeologisch rapport van Dr. H. Hiddink VUhbs Amsterdam is nu pas vrijgegeven voor publicatie. Was het een gracht wat er gezien is? Is er dan toch iets waar van de vele verhalen die de ronde doen over het bestaan van een burcht in het verleden?

Het onderzoek in 2018 was gericht op de doorlaatbaarheid van de Peelrandbreuk en niet op mogelijke bewoningsporen uit het verleden. Bij het zichtbaar maken van de breuk was er een erg donkere streep te zien in de bodem. Een breuklijn? “Het was iets heel anders, een brede zeer donkere laag in de bodem met allerlei scherven, bakstenen en zelfs delen van een schoen”, vertelt amateurarcheologe Hanneke van Alphen. “Op dat moment was overschakelen op een archeologisch onderzoek niet mogelijk. In de laatste dagen, voordat de sleuf weer dicht ging, is op aandringen van de werkgroep archeologie alles nog gedocumenteerd. Voor de ondersteuning zijn we dank verschuldigd aan ArchAeO B.V. archeologisch adviesbureau en het meldpunt archeologie van de Provincie. Tijdens de open dagen was het spoor van de gracht zichtbaar, de aandacht ging echter uit naar de breuk. Het is een eenmalige kans geweest om de gracht, want dat mogen we nu wel zeggen, te zien.”

Rapport
Dr. H.A. Hiddink schrijft in zijn rapport: “Bij het graven van de proefsleuf werd een brede gracht aangesneden en de vulling verwijderd. Omdat de verschillende grondsoorten uit de sleuf bijzonder goed gescheiden op de kant waren gezet, was er achteraf de mogelijkheid de vulling uit de gracht te doorzoeken op vondsten. Er is een gracht van 13 meter breed en ruim 1 meter diep aangetroffen. Aardewerk en baksteen uit de vulling wijzen op een datering vanaf de tweede helft van de 13^e eeuw en vooral in of rond de 14^de eeuw na Chr. Het is waarschijnlijk dat de gracht verband houdt met een burcht in de zin van een grote hoeve en/of watermolen.”

Heemhuis
Het doorzoeken van het zand is gedaan door de werkgroep archeologie. Het bestaan van een burcht is nog steeds niet aangetoond. De Special van december ‘Grondboor & Hamer’, uitgegeven door de Nederlandse Geologische Vereniging, staat in het teken van de Peelrandbreuk. Uit onderzoek in de directe omgeving is gebleken dat het geen gracht kan zijn. De zwarte verkleuring in de bodem wordt nu omschreven als gegraven watergang. Waar komen dan de vele fragmenten aardewerk vandaan? Welke voorouder was zo actief om een watergang te graven? Wat is de functie van de watergangen geweest? Nog vragen genoeg om met archeologie in Uden bezig te zijn. Heb je belangstelling? Neem dan een kijkje op het Heemhuis. De materialen uit de watergang bevinden zich in het Heemhuis en zijn inmiddels gemeld op het archeologisch meldpunt van de Provincie.