Een positieve draai aan het meest gedragen kledingstuk

UDEN | De spijkerbroek, (bijna) iedereen heeft ‘m in de kast liggen. Maar wat veel mensen niet weten, is dat een jeans maken heel belastend is voor het milieu. Met Stichting Social Jeans in ‘t Handelshuys in Uden wil Betine van den Wijngaard zoveel mogelijk spijkergoed ‘redden’.

door Henk Lunenburg

Je bent geboren in Erp, hoe was je jeugd?
“Ik had een bijzondere jeugd. Mijn moeder was manisch depressief, dat gaf een neerslag op ons gezinsleven. Ik heb geen nare jeugd gehad maar ook zeker geen standaard jeugd. Als mijn moeder depressief was lag ze veel op bed en was ze heel verdrietig. Maar als ze manisch was, dan was dat als kind zijnde soms grappig. Ik herinner mij kinderfeestjes waarop een hele kinderplaybackshow werd georganiseerd, compleet met podium, filmopnames en verkleedpartijen. Mijn moeder was zelf de presentatrice, dat was heel bijzonder, maar wel met een randje. Het heeft krasjes gemaakt op mijn ziel. Hier heb ik op later leeftijd wel last van gehad. Toch ben ik een gelukkig en tevreden persoon. Ik heb zelf niet datgene wat mijn moeder heeft gehad, maar het was voor mij wel een bewuste reden dat ik geen kinderen wil.”

Had je hobby’s?
“Ik heb vijf jaar op korfbal gezeten zonder een doelpunt te zetten, ik was zelfs bang van de bal. Ik deed het omdat mijn vriendinnen ook op korfbal zaten. Even heb ik op ballet en paardrijden gezeten, wat ik ontzettend leuk vond maar ik blonk er ook niet in uit. Mijn moeder maakte al onze kleding inclusief mijn communiejurk zelf. Van de restantjes stof maakte ik kleertjes voor mijn barbiepoppen. Al van kinds af aan heb ik een fascinatie met ‘van niets iets maken’ Iets repareren en herstellen heb ik volgens mij van mijn vader, hij repareerde bijvoorbeeld mijn cassettebandjes als die waren vastgelopen.”

Hoe was je schooltijd?
“Na de Mariaschool in Erp ging ik naar het Zwijsen in Veghel. Ik kreeg het advies mavo met doorstroommogelijkheden. Mijn broer deed het atheneum en dat wilde ik ook. Ik heb mijn diploma gehaald zonder te blijven zitten. Ik was 13 toen we verhuisden naar de Vlaskamp. Die verandering was voor mijn moeder heel ingrijpend. Heel snel ging het bergafwaarts met haar en ze besloot zelf uit het leven te stappen. Ik runde als 14-jarige het huishouden en ik had alleen hulp van een hele lieve vriendin. Ondanks dat ik niet sportief ben aangelegd, ging ik toen wel veel sporten. Ik stond om 04.00 uur op en ging eerst twee uur sporten, hardlopen, fietsen of fitnessen. Daarna bereidde ik het avondeten voor zodat ik het na schooltijd af kon maken. Na het eten maakte ik mijn huiswerk en draaide nog een wasje. Uiteindelijk had ik zelfs tijd voor een bijbaantje in de cateringzaak van mijn tante, dat was leuk en gezellig. Terwijl leeftijdgenootjes van de middelbare school gingen stappen, maakte ik andere stappen en werd ik op jonge leeftijd al volwassen en zelfstandig.”

Hoe ging het hierna verder met je?
“Ik wilde stoppen met het atheneum omdat ik graag naar de modeacademie in Antwerpen wilde. Mijn vader zag dat niet zitten. Ik moest beloven dat ik eerst mijn school af zou maken voor ik naar de modeacademie zou gaan. Zover is het niet gekomen, ik ging net als een paar vriendinnen verpleegkunde doen. Mensen verzorgen leek mij heel mooi. Toen ik kramp kreeg in mijn hand die er niet meer uitging, zei mijn mentor die de thuissituatie kende de wijze woorden: ”Leer jij eerst maar eens voor jezelf te zorgen voor je voor een ander gaat zorgen.” Ik stopte met deze opleiding en ging werken bij de Mars. Daarna volgde ik de opleiding Personeel en Arbeid en werkte ik bij Sligro op personeelszaken. Hierna heb ik bij Post NL gewerkt terwijl ik in de avonduren naar het Grafisch Lyceum ging. Daarna werkte ik bij een drukkerij.”

Wanneer leerde je Stêpàn kennen?
“Na drie eerdere relaties leerde ik op 25-jarige leeftijd mijn huidige man Stêpàn kennen, hij is gitarist in de rockband Barracuda. Stêpàn heeft het aannemersbedrijf van zijn vader overgenomen, ik ging op hun kantoor werken. We woonden toen achter het bedrijf. 2007 was een rampjaar. Mijn vader kreeg een motorongeluk en ik kreeg het bericht dat ik een verhoogd risico had op borst- en eierstokkanker, ik liet mij preventief opereren. Hierna waren we toe aan iets positiefs. Stêpàn kreeg vaak de vraag: ‘Wanneer gaan jullie trouwen’?, waarop hij steeds antwoordde: “Later als we groot zijn.” Omdat ik zelf niet langer wilde wachten, heb ik Stêpàn op schrikkeldag 2008 ten huwelijk gevraagd tijdens een rockconcert in Tilburg. Gelukkig zei hij ja. We besloten om in mei 2009 te trouwen zodat ik nog de tijd had om mijn eigen trouwjurk te maken.”

Wanneer ontstond het idee van de spijkerbroeken?
“In de zomer van 2018 was ik op zoek naar iets wat te combineren was met het werk op kantoor. Ik repareerde vaak de spijkerbroeken van Stêpàn die hij droeg tijdens optredens en ik maakte nieuwe dingen van oude spijkerbroeken, zoals een snuffelmat voor onze hond Billy. Zo is eigenlijk het idee ontstaan om oude jeansbroeken te verzamelen en te demonteren en er nieuwe producten van te maken. Omdat de productie tijdrovend is, besteden we werk uit aan sociale ateliers. Mensen met een afstand tot de maatschappij hebben een zinvolle dagbesteding en ze vinden het leuk werk. Dat is een onderdeel van het sociaal gedachtegoed van de stichting. We maken kussens, knuffels, tasjes, (tuin)schorten en placemats. Er komen nog steeds nieuwe producten bij.”

Hoe komen jullie aan de oude spijkerbroeken?
“Mensen mogen hun (schoongewassen) jeans hier in ’t Handelshuys doneren, een gat of vlek is geen probleem. Voor elk ingeleverd artikel ontvang je een stempel op de stempelkaart die -eenmaal vol- kan worden ingewisseld voor shoptegoed of een leuk cadeautje.”

Repareren jullie ook jeans kleding?
“Als je favoriete jeans stuk is of niet helemaal fashion-proof meer is, bespreken we samen hoe we het weer een tweede leven kunnen geven. Voor elk gerepareerd artikel ontvang je ook een stempel. We kunnen je jeanskleding omtoveren tot een nieuw kledingstuk eventueel in combinatie met een ander kledingstuk.”

Waarom is het belangrijk dat jeans een tweede leven krijgen?
“Voor de productie van één spijkerbroek is 7000 liter water en één kopje pesticiden nodig , dat is heel belastend voor het milieu. En dan hebben we het nog niet over de makers die uitgebuit worden en de uitstoot van de CO2. Door middel van reparatie en oppimpen geven we oude jeans een spannend tweede leven. Heb je vragen, kom dan gerust even langs in ‘t Handelshuys of kijk op www.socialjeans.nl voor info en openingstijden.”

CV Betine
Betine is op 13 mei 1975 geboren in Erp en getrouwd met aannemer Stêpàn van den Wijngaard. Ze is een dochter van Max en Lot Pennings en heeft een oudere broer: Marijn. Ze woonden aan de Watermolenweg, daar had haar opa vroeger een aannemersbedrijf. Haar vader zat in de textiel, hij werkte in Eindhoven in een weverij voor Mohair stoffen. Haar moeder maakte zelf kleding. Met Stichting Social Jeans, dat gevestigd is in ’t Handelshuys, wil ze de levensduur van jeans verlengen door het een tweede leven te geven.