Jonge documaker op zoek naar verhaal achter grootvader in Uden

UDEN | Raúl Hoyas heeft het plan om een documentaire te maken over zijn opa Lorenzo Hoyas Gomez, die als gastarbeider naar Nederland kwam en werkzaam was in Uden. Hij is hiervoor op zoek naar meer informatie. “Ik wil weten waarom mijn opa hierheen is gekomen en wat er door zijn hoofd ging terwijl hij onderweg was naar een voor hem onbekend land.”

Raúl is diep in de geschiedenis gedoken, en weet al behoorlijk wat te vertellen over zijn opa. “Op jonge leeftijd is mijn opa zijn vader verloren in de Spaanse Burgeroorlog, waardoor zijn moeder alleen met hem en twee andere kinderen achterbleef”, weet hij. “Van zijn 7e tot zijn 18e verbleef hij in een internaat, waarna hij naar Madrid vertrok en daar ging werken in het postkantoor Palacio de Cibeles. Spanje zat echter in een lastige tijd onder het bewind van Francisco Franco. Vandaar dat mijn opa besloot om Spanje te verlaten en op avontuur te gaan.” In 1964, op zijn 25e, kwam hij met vele andere Spanjaarden naar Nederland en mocht hij gaan werken voor Philips. “Mijn opa heeft ongeveer 4 maanden in De Peelhaas in Ysselsteyn geslapen en daarna 2,5 jaar in een gastgezin in Uden gewoond. Ik vraag me af hoe de eerste periode in Nederland voor opa is geweest en hoe hij de reis hiernaartoe heeft beleefd. Deze lijkt me erg bijzonder om af te leggen op je 25e, wetende dat je niets over Nederland weet en de taal niet spreekt.”

Raúl wil het verhaal vertellen van een gastarbeider die naar Nederland vertrekt. “Ik wil weten hoe de reis hierheen zou zijn gegaan, hoe het was om rond de jaren 60 gastarbeider in Nederland te zijn en hoe er door de Nederlanders naar de Spaanse gastarbeiders werd gekeken. Ik wil vertellen waarom veel Spanjaarden in die tijd hun land hebben ontvlucht en hoe ze in een voor hen onbekend land een nieuw leven hebben opgebouwd.” Hoewel zijn opa altijd een verhalenverteller was, weet Raúl niet veel van de periode dat zijn opa van Spanje naar Nederland emigreerde. “Elke week na het voetballen kwam ik bij hem aan tafel zitten om een aardappeltortilla te eten en kreeg dan een reisboek over Spanje in mijn handen gedrukt. Mijn opa wees dan met zijn vinger het postkantoor van Madrid aan: “Hier heb ik gewerkt.” Vanaf de leeftijd waarop ik een groterenieuwsgierigheid ontwikkelde voor alles wat hij mij kon vertellen, begon hij af te takelen. Hij kreeg een hartinfarct en een herseninfarct.” De gesprekken met hem gingen steeds moeilijker. Raúl: “Mijn opa heeft me altijd gefascineerd. Afgelopen jaar, toen mijn opa overleed, kwam ik tot de realisatie hoe weinig ik over hem weet. Ik probeerde bij mijn familie na te gaan wat zijn verhaal is, hoe hij van Spanje naar Nederland is geëmigreerd, maar ook zij weten daar weinig van. Mijn opa heeft altijd veel verhalen verteld, maar over die periode uit zijn leven heeft hij nooit gepraat.”

Raúl wil over dit onderwerp graag een film maken. “Ik wil weten waarom mijn opa hierheen is gekomen en wat er door zijn hoofd ging terwijl hij onderweg was naar een voor hem onbekend land. Ik ben benieuwd wat andere mensen zich nog van hem herinneren, wat zei mij over hem kunnen vertellen en over hoe hij als 25-jarige in het leven stond. Ik ben nu zelf ook bijna 25 jaar en vraag mezelf af of ik ook de keuzes zou moetenoverwegen die mijn opa op die leeftijd heeft gemaakt, of juist niet.” Hij ziet zichzelf erg in hem terug. “Mijn opa heeft, naast dat hij bij Philips heeft gewerkt, ook gewerkt bij een kippenslachterij genaamd Pingo. Naast Pingo was een paviljoen gebouwd voor alle Spanjaarden die er werkten. Mijn opa was hun tolk en hij kookte voor iedereen. Ook was hij altijd creatief bezig en tekende hij veel. Zelf ben ik ook kok en heb dus ook een liefde voor het koken voor andere mensen en ben ik filmmaker. Ik ben dan ook benieuwd of ik nog iets van hem kan leren, ook al is hij er niet meer. De reis is dan voor mij heel belangrijk, dagenlang op reis van Cáceres richting Nederland waar hij in een werkkamp terecht kwam, een soort barak. Wat heeft er in zijn hoofd moeten omgaan, ver weg van huis onderweg naar het onbekende?”

Hij denkt dat er meerdere jongeren zijn die weinig of niets weten over de tijd dat hun grootouders naar Nederland kwamen. “Mensen die op jonge leeftijd niet begrijpen waarom ze er anders uitzien dan de rest. Ook vind ik het een belangrijk onderwerp omdat er vaak negatief in het nieuws wordt gesproken over ‘buitenlanders’. Veel mensen weten niet dat hun ouders hier naar toe zijn gekomen om Nederland opnieuw op te bouwen. Tot vandaag de dag werken er veel gastarbeiders in Nederland, en er wordt vaak met een andere blik gekeken naar deze mensen. Ze worden vaak gezien als minder. Hiermee hoop ik ook een verhaal te vertellen waarin zij zich begrepen voelen.” Wil en kun jij Raúl helpen met informatie voor zijn film? Mail ons dan: redactie@udensweekblad.nl.