‘Beter spijt van wat je wel hebt gedaan, dan van wat je niet hebt gedaan’

UDEN | De in Uden geboren en getogen Nel Jans woont en werkt sinds 2008 in Australië. Op dit moment is ze voor enige tijd terug in Nederland. Wij praten met haar over het avontuur dat ze samen met haar man aanging.

door Henk Lunenburg

Wanneer leerde je je partner kennen?
“Tijdens de opleiding tot verpleegkundige B in Halsteren leerde ik John kennen, die dezelfde opleiding deed. Ik woonde met een vriendin in één huis en John kwam bij ons wonen. Eén jaar later kochten we in Eindhoven een huis en gingen we samenwonen. We hebben geen kinderen. Ik was 35 toen ik met John 2 jaar lang over de wereld ging reizen. We hebben in Afrika, Azië en Australië rondgereisd. Weer terug in Eindhoven deed ik invalwerk op een afdeling in het Catharina Ziekenhuis en op de GGzE in Eindhoven. Tegelijkertijd volgde ik de studie Homeopathie/Natuurgeneeskunde. Nadat ik dat afgerond had, heb ik nog een paar jaar in het ziekenhuis gewerkt, waarna ik 12 jaar een eigen praktijk had.”

Hoe is het plan ontstaan om te emigreren naar Australië?
“Eind 1990 kwamen we terug van onze wereldreis die eindigde in Australië. Vanaf die tijd zijn we om de 4 jaar, 3 maanden naar Australië gegaan. We hadden al in verschillende landen gezien hoe de psychiatrie daar werkte, maar in Australië nog niet. In 2006 waren we weer in Australië en zagen we een advertentie waarin gezocht werd naar medewerkers in de psychiatrie. We meldden ons aan. Niet voor die functie, maar we wilde alleen even kijken hoe daar gewerkt werd. John besloot alleen te gaan. Zij zagen het als een echte sollicitatie. Na twee uur kwam hij terug en zei: “Ik heb een baan.” Ik schrok en zei: “Ik denk het niet, ik ga terug naar Nederland.” Zij bleven maar vragen of hij of wij daar kwamen werken, aangezien de vacature al 3 jaar open stond. Uiteindelijk besloten we om toch naar Australië te gaan, want je kunt beter spijt hebben van wat je wel hebt gedaan, dan van wat je niet hebt gedaan! De aanvraagprocedure had heel wat voeten in aarde, gezien onze leeftijd en het feit dat we niet getrouwd waren. In februari 2008 vertrokken we dan uiteindelijk naar Mount Gambier in Australië.”

Hoe was jullie start daar?
“Mount Gambier is een dorp van 25.000 inwoners, dat gebouwd is op de rand van een vulkaanketen. Bij aankomst was het huurhuizenaanbod schaars en de vraag enorm. Een paar maanden woonden we in een tentje op de camping, wat een uitdaging was gezien de herfststormen, en 6 weken woonden we in bij iemand van de vrijwilligersorganisatie waarvoor ik direct na aankomst was gaan werken. Uiteindelijk kwam er toch een huis beschikbaar en konden we ons omringen met onze eigen spulletjes en onze poes ophalen uit het asiel. Je realiseert je dan wat een luxe dat is en hoe ontheemd je je voelt als er niets eigens is.”

Waren jullie snel ingeburgerd?
“John werkte als psychiatrisch verpleegkundige in de gemeenschap en ik deed vrijwilligerswerk voor het Skilled Migrants Program. Deze organisatie vangt mensen op die net als wij met een door Australië gezochte beroepsachtergrond naar Australië waren geëmigreerd. Elke maand organiseerden we een middag of avond voor de diverse aanwezige culturen. Op mijn Nederlandse bijdrage verwachtte ik ongeveer 25 Nederlanders. Dat werden er uiteindelijk meer dan honderd. Vier mensen vertelden hun verhaal over hoe zij in de jaren 50 vlak na de Tweede Wereldoorlog geëmigreerd waren.”

Waren deze verhalen de aanleiding voor het boek Dutch Odyssey, wat je mede schreef?
“Die verhalen waren zo interessant, en wij vonden dat die bewaard moesten blijven. Met Elly Anderson, die in de jaren 50 als kind naar Australië was gekomen, heb ik 5 jaar lang naar verhalen gezocht van eerste- en tweede generaties migranten. Deze verhalen worden geraakt door voorbeelden van moed, ontbering, humor, vastberadenheid en prestatie. Ze gaan ook over de ontberingen bij aankomst, zoals geen stromend water en toilet in het huis en soms ook geen elektriciteit. En nieuwe vriendschappen, de veerkracht en de vindingrijkheid. In Dutch Odyssey beschreven wij de verhalen van Nederlandse migratie vanaf de late jaren 1940 in het zuidoosten van Zuid-Australië.”

Deed je alleen vrijwilligerswerk?
“In 2010 werd vanuit de gezondheidsinstelling waar John werkte een activiteitencentrum opgestart voor mensen met psychische problemen en dat leek hem een mooie baan voor mij. Ik had al langere tijd geen betaalde baan meer gehad en gezien de vele uitdagingen die een betaalde baan in het buitenland met zich meebrengt twijfelde ik. Na enige aarzeling solliciteerde ik en kreeg ik de baan. Ik moest dat activiteitencentrum verder gestalte geven en de activiteiten en vrijwilligers coördineren, als ook netwerken om donaties en subsidies binnen te halen. In de loop der tijd is het centrum uitgegroeid tot een plek waar mensen met psychische problemen activiteiten kunnen doen met gelijkgestemden en er worden cursussen georganiseerd om het psychisch welbevinden van de gemeenschap te bevorderen.”

Je hebt zelfs een lintje gekregen!
“Voor het vrijwilligerswerk, mijn werk in de activiteitencentrum en het organiseren van allerlei cursussen en kleine activiteiten voor de gemeenschap heb ik het lintje ‘Active Citizen Award’ gekregen op Australia Day waar ieder jaar awards van verschillende aard uitgereikt worden. Dit is vergelijkbaar met de lintjes die in Nederland op Koningsdag worden uitgereikt. Deze award is speciaal in het leven geroepen voor niet- Australiërs die veel voor de gemeenschap betekenen omdat normaal gesproken alleen mensen met een Australisch paspoort zo’n award kunnen krijgen.”

Hoe vaak bezoeken jullie Nederland?
“Toen onze ouders nog leefden, kwamen we elk jaar naar Nederland. Daarna om de 2 jaar. Door corona was dit nu 3 jaar geworden, en dan nog met speciale toestemming van de Australische regering. De redenen om te mogen vertrekken zijn niet de meest vrolijke. We moesten ervoor tekenen dat we minstens 3 maanden zouden blijven en pas terugkomen als zij dat toestonden. Nu zijn we 5 maanden verder en hopen binnenkort terug te kunnen, wat niet meevalt met de snel wisselende en strenge maatregelen in Australië. Eén pluspuntje: ik kon nu wel aanwezig zijn op de reünie van de zesde klas van de St. Jozefschool Uden op 14 november. Maar natuurlijk zijn het weerzien met familie en vrienden en het genieten van de schoonheid van Nederland ook grote pluspunten!”

Cv Nel
Nel is geboren in 1955 in Uden, haar vader werkte op een kruidendrogerij in Veghel wat later de CHV werd. Haar moeder zorgde voor het huishouden. Het gezin woonde in Uden naast de nonnen, Nel was de oudste van 4 kinderen. Na de lagere school St. Jozef ging ze naar de mulo in Uden en vervolgens naar de havo in Veghel. Ze ging voor verpleegkundige A naar het Algemeen Ziekenhuis in Tilburg. Daarna volgde ze verpleegkundige B (psychiatrie) in Halsteren. Ze startte met een studie maatschappelijk werk en studeerde af als groepstherapeut. In 2008 emigreert ze met partner John naar Australië.