De (digitale) schatkamers van het BHIC weer open

Het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) hield dinsdag 3 januari ‘Openbaarheidsdag’. Honderden archiefstukken werden openbaar die nog niet eerder in te zien waren, of alleen onder voorwaarden.

Journalisten, historici en belangstellenden kunnen deze archieven raadplegen en lezen wat er in Brabant tijdens de oorlogsjaren en daarna speelde. De archieven van het Militair Gezag staan dit jaar weer centraal. Als gevolg van de coronabeperkingen kun je de studiezaal alleen op afspraak bezoeken. Als je archieven wilt inzien die dit jaar openbaar zijn geworden, geef dit dan in je e-mail aan en stuur deze naar:
aanvragen@bhic.nl.

Openbaarheid archieven
De Archiefwet 1995 bepaalt dat documenten van overheidsinstellingen na twintig jaar worden overgedragen aan het historisch archief. Ruim 95 procent van de overgedragen stukken is direct in te zien. Voor de rest geldt een beperking op de openbaarheid, meestal omwille van de privacy van nog levende personen. Over particuliere archieven maakt het BHIC speciale afspraken met de schenkers. De beperkingen gelden altijd voor een van tevoren vastgestelde periode. En dus worden er jaarlijks nieuwe archieven openbaar. 

1946
Wat wordt openbaar in 2022? Dit keer valt het jaar 1946 vrij, waarin het dagelijks leven in Brabant verder gaat na de euforie van de bevrijding. Maar dat gaat niet zonder slag of stoot. Wegen zijn in slechte staat, transport schaars en communicatielijnen vaak verbroken. Naast het verlies van dierbaren (en/of hun woning), hebben velen te maken met schaarse levensmiddelen en een gebrek aan gas, elektriciteit of kolen. En hoe verliep het leven in de interneringskampen? Meer mysteries rond Marggraff? Terwijl in de harde oorlogsjaren iedereen alles op de bon moet kopen, treft de politie van Vught in november 1944 kilo’s boter, suiker en kaas aan in huize Zionsburg in Vught. Het onderkomen van de bekende familie Marggraff. 

Dagrapportboeken
De archiefstukken gaan over onderwerpen uit heel de provincie. Ook uit Oss, zoals dagrapportboeken van de gemeentepolitie van 21 oktober 1945 tot en met 30 december 1946. Daarin staat veel over de nasleep van de oorlog.

Militair Gezag
In 1946 neemt het directoraat-generaal voor de bijzondere rechtspleging de leiding over van het Militair Gezag. Het Militair Gezag, dat in de bevrijde Zuidelijke Nederlanden in 1944 is ingesteld, heeft interneringskampen in gebruik voor duizenden ‘foute’ Nederlanders, waaronder ‘moffenmeiden’, NSB’ers en collaborateurs met de Duitse bezetter. De sfeer is er uitgelaten, grimmig en ontvlambaar. Ook de regels in deze kampen zijn niet duidelijk, want mogen familieleden geïnterneerden wel extra eten komen brengen, of een boek?