Het onbewuste Udense in schrijver Joep van Helden: ‘Heerlijke tijd gehad onder de straaljagers’

UDEN | In januari van dit jaar verscheen het debuut van de Udense schrijver Joep van Helden, een verhalenbundel getiteld Jerrycan. De elektriciteitsmasten op de Industrielaan, vliegbasis Volkel en de maisvelden. Uden en omgeving zijn hem bijgebleven: “Ik denk dat de omgeving waar je bent opgegroeid altijd een indruk achterlaat op je schrijven.”

door Koen de Visscher

Joep werd in 1988 geboren in Twente. Zijn ouders komen allebei uit Zuid-Limburg, dus toen Joep tot hun schrik Twents begon te praten zei zijn vader ’nu is het afgelopen’. Vader vond een baan in Uden en zo arriveerde Joep op 5-jarige leeftijd in Brabant. “Ik heb een heerlijke jeugd gehad in Uden onder de straaljagers, voor anderen is het soms heftig als ze dat voor het eerst meemaken. Als ik mensen meeneem naar Uden dan vinden zij het vaak modern en een beetje Amerikaans aandoen, er is niet echt een oude stadskern.”

’s Avonds in de horeca
Rond zijn twintigste vertrok Joep naar Nijmegen om sociologie te gaan studeren. “Daar begon ik met het schrijven van columns voor een studieblaadje. Daarna ben ik Toneelschrijven gaan studeren in Utrecht en na mijn studie ging ik proza schrijven.” Het heeft hem uiteindelijk zes jaar gekost om zijn eerste verhalenbundel af te maken. “Ik wilde liever niet voor een baas werken, met schrijven kan ik zelf beslissen wat ik doe en hoef ik niet per se samen te werken. Om geld te verdienen werk ik wel voor een baas, in de avonden werk ik namelijk in de horeca. Overdag schrijf ik.” Sinds een paar maanden woont Joep in Dordrecht, maar hij komt ook nog wel eens terug naar Uden. “Mijn ouders wonen hier nog. Als zij op vakantie gaan dan zit ik vaak één of twee weken in Uden om op de honden te passen en te schrijven.”

Industrielaan
Tijdens dat schrijfproces komt onbewust dus ook zijn jeugd weer bovendrijven. “Ik heb niet letterlijk over Uden geschreven, ik heb het niet over een specifieke straat. Maar ik denk dat de omgeving waar je bent opgegroeid altijd een indruk achterlaat op je schrijven. Pas daarna ga je allerlei dingen herkennen. Ik reed vroeger vaak over de Industrielaan‘Ik heb een heerlijke jeugd gehad in Uden onder de straaljagers’ met al die elektriciteitsmasten, als ik nu mensen meeneem dan herkennen ze die dingen uit mijn boek. Veel van mijn verhalen gaan over gevoelige personages in een harde wereld, dat wordt gesymboliseerd door veel staal, oorlogstuig.” 

Onbewuste invloed
Misschien was dat wel de invloed van Uden op zijn schrijven die hij pas later begon te herkennen: “In ‘Je broer’ is er een jongen die in een elektriciteitsmast klimt, een vriend van mij deed dat vroeger ook. Ik durfde dat nooit, ik heb hoogtevrees. Het verhaal ‘Dienaren van armageddon’ gaat over een kind dat opgroeit aan de rand van een militaire basis en ‘[Kaiser]’ speelt zich af rond een aantal nieuwbouwboerderijen in het buitengebied tussen de maisvelden.”