‘Ik hoop er nog wat jaren in goede gezondheid aan te plakken’

UDEN | Ik verkeerde in de veronderstelling dat mijn gastheer nog aan de Lange Goorstraat woonde, maar hij woont al 19 jaar, samen met zijn vrouw aan Oud Moleneind. Zijn vrouw Narda doet open en leidt mij naar de eetkamer. Ik kan kiezen uit thee, koffie of een borreltje, maar dat laatste bewaar ik maar tot na afloop van het interview en ik kies voor koffie. Het Udens Weekblad is te gast bij oud-wethouder Harrie van den Brand voor een terugblik op zijn leven.

tekst en foto’s: Ankh van Burk 

Harrie zag het levenslicht op 21 september 1937 in Uden (Melle) als vijfde in een gezin van acht kinderen, vijf meisjes en drie jongens. Het jongste meisje stierf al op 4-jarige leeftijd aan longontsteking. Vader was boer van een gemengd bedrijf met kippen, varkens en koeien. Moeder zorgde voor het huishouden en de kinderen. “De sfeer in het gezin was goed, al werd er veel van bovenaf gedirigeerd. Moeders wil was wet. We groeiden op met een streng godsdienstig leven. We hebben het paadje van Melle naar de kerk plat gelopen. Er moest ook hard gewerkt worden en als kinderen hielpen we ook mee. We hebben nooit honger geleden, voor een groot gedeelte waren we zelfvoorzienend.” Van de oorlog kan Harrie zich twee dingen herinneren: moeder was met melken bezig toen een Duitse soldaat om melk vroeg. Moeder weigerde dat. “Ik had daar moeite mee, ik zag dat die soldaat honger en dorst had. Verder heb ik de bevrijding volop meegemaakt, we hadden toen ook Amerikanen en Engelsen op het erf.”

Schooljaren
In september 1943 ging Harrie naar de kleuterschool in de Kapelstraat en ging met oudere kinderen daar te voet naartoe. “We kregen elke maand een zakje om de nek mee, waar mijn ouders een kwartje in deden als een soort schoolgeld.” Harrie gaat naar de lagere school. “Ik kon goed leren, maar er heerste toen een strenge tucht. Het meest bijzondere vond ik de meester van zesde klas, die was hopman bij de verkenners en kon mooie verhalen vertellen. In de zevende klas was ik de boodschappenjongen van de bovenmeester.” Hierna gaat Harrie naar de landbouwschool in de Sint Annastraat. “Het was de bedoeling om boer te worden. Naast vakken als rekenen en taal kreeg je les in groenteteelt, akkerbouw en veeteelt. Na vier jaar haalde ik mijn diploma en kwam in het bedrijf van mijn vader te werken. Ik kreeg daarvoor een zakcentje om zondags van uit te gaan naar het café of naar dansavonden bij Verhoeven.” Op 18-jarige leeftijd moet Harrie in dienst, eerst in Nijmegen en later op Volkel bij squadron 313. “De 313 werd ooit opgeheven, maar is nu weer opgericht voor de vliegers van de JSF. Ik vond de tijd op Volkel interessant, omdat ik nauw betrokken was bij de vliegopleiding, maar ik wilde zelf geen vlieger worden, omdat ik meemaakte dat er vliegers, die ik kende, verongelukten. Dat gebeurde toen wel vaker met de Starfighter.”

Huwelijk
Na diensttijd gaat Harrie weer werken in het bedrijf van zijn vader en toen hij 25 jaar was, kwam Narda in beeld, een boerendochter uit Loosbroek. In 1966 trouwen zij en starten een eigen bedrijf, eerst op Melle tot 1970, daarna op de Lange Goorstraat. In 2007 droeg Harrie het bedrijf over aan zijn zoon Bart. Zij krijgen drie dochters en twee zonen en zijn nu de grootouders van vier kleinkinderen van de oudste zoon. Narda hield zich bezig met het huishouden en de kinderen, daarnaast hielp zij mee in het bedrijf. In 2003 verhuisden Harrie en Narda naar een woning aan Oud Moleneind.

Dit beeld van Sint Jacob herinnert aan de voettocht naar Santiago de Compostella.

Politiek
Als jongen van 16 jaar had Harrie al interesse in de politiek. Hij bezocht bijeenkomsten van toen nog de KVP en woonde gemeenteraadsvergaderingen bij. In 1986 kwam hij als raadslid voor het CDA in de gemeenteraad. “Het CDA had toen nog een meerderheid in de raad.” Daarnaast was hij actief in de Ruilverkavelingscommissie, zat hij in het bestuur en was voorzitter van de NCB, nu ZLTO en was hij lid van de KRO-ledenraad. In 1994 werd Harrie wethouder met in zijn portefeuille Eigendommen, Economie & Milieu en Jeugdzorg. “Ik ben acht jaar wethouder geweest en heb belangrijke besluiten meegemaakt, zoals de bouw in Uden-Zuid, Theater Markant en het overdekte zwembad. Maar er is ook weleens sprake geweest van moeilijke beslissingen nemen, zeker als je het niet eens kunt worden. Politiek is een kwestie van compromissen sluiten, maar ik heb ook wel ervaren, dat besluiten die genomen zijn later verkeerd uitpakten. Dan kreeg je het gevoel dat je dat niet hebt kunnen voorkomen. Politiek is nu eenmaal dat je ook weleens moet toegeven. Ik ben dan niet zo om achteraf te zeggen: had ik dat maar niet gedaan, want gedane zaken nemen geen keer.” In zijn politieke carrière maakte Harrie drie burgemeesters mee. “” Schampers was een echte doordouwer, ging soms dwars door de portefeuilles heen, maar iedereen had ontzag voor hem. Hehenkamp was een heel ander type. Vos was heel kundig, maar had niet echt overwicht.” Harrie volgt nog wel de politiek, maar niet zo actief. “Ik zie niet zo veel verschillen tussen vroeger en nu. Uden heeft het de afgelopen jaren niet zo slecht gedaan en heeft bijvoorbeeld het ziekenhuis binnengehaald. De betrokkenheid tussen burger en politiek is wel minder, maar ik hoop dat dat verbetert in de nieuwe gemeente. Ik zie de huidige samenvoeging als het begin van grotere samenvoegingen met in de toekomst Bernheze en Boekel erbij tot een gelijkwaardige grote gemeente als Oss, Land van Cuyk en Meierijstad. Dat geeft meer slagkracht met alle taken die gemeenten nu opgedragen krijgen.” Harrie heeft Paul Rüpp als collega-wethouder meegemaakt. “Ik vind hem als burgemeester de juiste man op de juiste plaats. Ik verwacht er veel van, hij zal de samenwerking tussen de ambtenaren van de samengevoegde gemeenten in goede banen weten te leiden.”

Voettochten
Samen met Narda ondernam Harrie twee voettochten. De eerste was naar Santiago de Compostella in 85 dagen in 2005. “Het was een heel bijzondere en aparte ervaring. We ondervonden veel gastvrijheid onderweg. Je komt tot bezinning, wat betekent dat allerlei vroegere ervaringen terugkomen in je gedachten en je maakt de ‘harde schijf’ schoon. Ook ga je de gewone dingen van het leven anders waarderen.” In 2007 liepen Harrie en Narda in 73 dagen naar Rome. “Die voettocht heb ik persoonlijk heel anders beleefd. In Duitsland kwamen mensen, die de oorlog hadden meegemaakt en een trauma hadden opgelopen met hun verhaal en ze vroegen om in Rome een kaarsje voor hun op te steken. In Rome hebben we overnacht bij de Kruisheren.”

Vrije tijd
Harrie beschikt nog over een goede gezondheid. “Ik heb een groot bos vlakbij de vroegere boerderij, dat ik onderhoud. Ik hou de eigen tuin bij, fiets heel graag en ga een paar keer per week biljarten in Eigen Herd. We komen vaak bij de kleinkinderen van onze oudste zoon en andersom komen die hier ook graag. We hebben er een hele goede band mee.”

Terugblik
Over een terugblik op zijn leven moet hij even nadenken. “Ik zou misschien sommige dingen anders gedaan hebben als ik er nu op terugkijk, maar over het algemeen kijk ik met tevredenheid terug. Ik zou er nog heel veel jaren in goede gezondheid aan willen plakken.”

Trots op zijn bloementuin.