'Ossche bende was ook in Uden actief'
Opmerkelijk 448 keer gelezen UDEN – ‘De bende van Oss’ verscheen vorig jaar in de bioscoop en het prikkelde Adriaan Sanders, de voorzitter van de Heemkundekring Uden, want hij wilde wel eens weten of er ook een link was met Uden. Nou en of die er was, zo achterhaalde Adriaan en daarom dit verhaal: ‘De Ossche bende in Uden’.[image=245515]
Roofovervallen, inbraken, honderden brandstichtingen op bestelling, 29 moorden en bij het oprollen van de bende in 1934 werden ruim 160 mensen gearresteerd. “Zoveel mensen, het gerechtelijke apparaat kwam er niet doorheen”, vertelt Adriaan. Alle misdrijven kwamen niet voor de rechter terwijl er nogal wat gebeurd was, ook in Uden. “Kleine misdaden als het weghalen van wasgoed, het verduisteren van benzine en veel kippendiefstallen.”
Maar niet alles mag volgens Adriaan op het conto van de Osse bende worden geschreven: “In de jaren vijftig was de Zwarte Ruiter rond Uden actief. Daar werd door anderen misbruik van gemaakt om ook iets te doen, want: ‘de zwarte ruiter zal het wel gedaan hebben’.”
Adriaan pluisde de kranten van toen uit en las dat mensen van wie bijvoorbeeld de kippen gestolen waren daarvoor verzekerd waren. “Het verzekeren en het weghalen gingen hand in hand.” De misdaden werden erger. In 1933 waren er in enkele maanden tijd vijf grote branden en in de kranten werd duidelijk gerapporteerd dat de schade gedekt was. “Als je dan niet verzekerd bent , ga je denken: ‘misschien toch maar goed dat ik dat wel doe ...”
Het was daarna een tijd rustig, maar begin 1934 was er brand op de Hoeven, werd ‘landbouwer W. Bouwmans’ in huis beroofd van 700 gulden en in Mariaheide werd de penningmeester van de eierbond gekneveld en beroofd van 1600 gulden.
[image=245517]
‘Toon de Soep’
De Marechaussee was ondertussen flink uitgebreid in Oss en hoewel de bendeleden zwegen als de maffia, sloegen toch enkele leden door. Zo ook Antonius Hendriks alias ‘Toon de Soep’ die vanuit de gevangenis van Den Bosch naar Uden werd gebracht en in het huis van Bouwmans bekende dat hij er bij was en ook in Mariaheide.
Even later werd werd de waarschijnlijke tipgever van Toon de Soep gearresteerd, een zekere Theodorus Koolen uit Uden. Geboren in Venlo in 1889 en hij was boekhouder bij het Duits Lijntje, maar ontslagen omdat hij een tientje van een passagier had opgeraapt en niet teruggegeven.
Na zijn ontslag ging hij in verzekeringen. Hij streek niet alleen geld op bij het afsluiten van polissen, zo las Adriaan Sanders in krant:
“De aan lager wal geraakte man had er belang bij dat de roode haan in deze streek kraaide; immers, hij trad ook als expert op. Voor zijn bemoeiingen inde hij dan een zeker percentage expertise kosten. Het mag dan ook als een vaststaand feit worden aangenomen, dat hij lieden uit het Ossche milieu als betaalde brandstichters in zijn dienst had.”
[image=245516]
8 jaar cel
Dat Koolen ook de tipgever van de overval op landbouwer Bouwmans was, werd later door ‘de Ceel’, zeg maar de hoofdpersoon uit de film, bekend. Koolen heeft er een tientje voor gekregen en bij de rechter wilde de officier graag 8 jaar cel aan de Udenaar geven, maar Theodorus Koolen ontkende alles en als hij al iets tegen de bandieten gezegd zou hebben, dan moest hij dronken zijn geweest. Hij werd vrijgesproken. “De officier van justitie tekende geen beroep aan”, weet Adriaan Sanders. “Hij was bang dat hij te weinig bewijs had en liet Koolen gaan.”
