Jongerenbibliothecaris Merel Kuitert (24): ‘Leesplezier is de basis’

UDEN | Merel Kuitert uit Uden is een fervent lezer. Dat blijkt wel uit haar populaire Instagrampagina Booksbeersandbeyond. Die begon ze na een suggestie van een collega die vond dat ze wel erg veel over boeken praatte. Daarnaast is ze actief als bibliothecaris met specialisme jongeren bij de bibliotheek in Meierijstad en onderdeel van het kennisteam jongeren van de NOBB (Noordoost Brabantse Bibliotheken). Als jongerenspecialist probeert Merel om jongeren van 12 tot 26 jaar te interesseren in boeken.

door Koen de Visscher

Speciale aandacht voor lezen onder jongeren werd voorheen volgens Merel soms enigszins gezien als verspilde moeite; het internet en andere bezigheden waren immers interessanter. Tussen de basisschool en volwassenheid werden jongeren een beetje vergeten en werd er volgens haar gezegd: “Die periode daartussen, daar gaan we ons niet op richten, dat is te veel moeite voor te weinig uitkomst.” Mede dankzij de bibliotheek is dat volgens Merel nu veranderd: “Mijn baas vond het belangrijk ons hier wél op richten, want alle doelgroepen zijn belangrijk. Jongeren zijn juist belangrijk omdat hun leesniveau door het weinig lezen zo laag is. Van daaruit is het kennisteam jongeren ontstaan een tijdje geleden, evenals mijn functie.”

Leesplezier
De lage interesse van jongeren in boeken komt deels door het verplichte karakter van lezen op de middelbare school, denkt Merel. “Het ligt volgens mij wel een beetje aan het verplicht lezen op de middelbare school. Hun leeslijst is best wel ouderwets, en sommige leraren houden zich daar nog iets te veel aan vast. Dat doet ook weer afbreuk aan het leesplezier. Ik vind het heel belangrijk dat jongeren lezen wat ze echt leuk vinden want daardoor ga je meer lezen. Het resultaat daarvan: het omhoog gaan van het leesniveau, én je pakt eerder nog eens een boek omdat je het leuk vond om te lezen, en niet moeilijk en vervelend.” Met projecten als ‘Lezen voor de lijst’ worden leerlingen gedwongen om boeken te lezen die niet aansluiten bij hun leefwereld. “Een Gijsbrecht van Amstel, of een Mariken van Nieumeghen, of De Avonden van Gerard Reve, dat is gewoon niet voor jongeren geschreven.” Tot slot komen er bij jongeren ook allerlei andere prikkels binnen: “Je hebt hobby’s, je krijgt vrienden, je gaat met allerlei dingen experimenteren. Plus: in die leeftijd zitten ze ook het meest op hun mobiel en op internet.” En dat terwijl er genoeg redenen zijn waarom het zo belangrijk is voor jongeren om aan het lezen te blijven. “Lezen is goed voor de algemene, emotionele en morele ontwikkeling. Uit een PISA onderzoek uit 2018 blijkt helaas dat het leesniveau onder Nederlandse jongeren erg laag is. Vergeleken met andere landen, maar ook vergeleken met een paar jaar geleden.”

Samenwerking met onderwijs
Om die jongeren toch te bereiken bestaat een groot deel van Merels werk uit contact met het onderwijs. De NOBB biedt scholen verschillende projecten aan. Eén project dat tot doel heeft leerlingen boeken te bieden die beter bij hun interesses passen is het B/Slash! project. Merel legt uit: “Dan kom ik op school met vijf boeken, allemaal geschreven door jongerenschrijvers samen met jongeren die ook echt bestaan, die iets meegemaakt hebben. Bijvoorbeeld een jongen met een gameverslaving, een meisje dat dakloos is geworden, een jongen die drugs heeft gesmokkeld naar de Dominicaanse Republiek en dan in de gevangenis komt te zitten.” Nog zo’n poging om leerlingen boeken te bieden die beter bij hun interesses passen, is een podcast die Merel vorig jaar mee heeft opgezet. In deze podcast getiteld ‘Je moet je boek houden’ ontvangt ze allerlei gasten, waaronder schrijvers, jongeren en bibliothecarissen.

Jongerenpanel
Om de activiteiten van de NOBB nog beter aan te laten sluiten bij de wensen van jongeren is er ook een jongerenpanel. Deze groep bestaat uit jongeren van 15 tot 25 die erg van lezen houden en meebeslissen over onderwerpen bij de bibliotheek die over jongeren gaan. Merel wil jongeren daarnaast via de projecten, podcast en instagrampagina Jongerenbieb van de NOBB leerlingen ook graag informeren over de bieb, omdat deze allerlei diensten aanbiedt waarvan veel jongeren simpelweg niet op de hoogte zijn: “We doen heel hard ons best als bibliotheek om de bieb aantrekkelijk te maken voor jongeren, met het jongerenpanel, de podcast, en de online bieb waar ook heel veel jongeren niet van weten. Maar ook de bieb als plek. Heel weinig jongeren weten dat je daar gewoon welkom bent, dat je daar lid van kan worden zonder dat het je geld kost, en dat we daar hele leuke boeken hebben die puur op jongeren gericht zijn.” Maar wat Merel vooral belangrijk vindt is leesplezier: “Dat is de basis van alles. Met plezier lees je meer, en meer lezen zorgt voor een verhoogd leesniveau. Zo kun je jezelf ontwikkelen.”