Kopie gestolen boek in Udens museum
Kunst en cultuur 54 keer gelezen UDEN - De uit de kathedraal van Santiago de Compostela ontvreemde codex Calixtinus speelt een belangrijke rol in de expositie ‘Een weg van sterren…pelgrimage & Santiago’ in het Museum voor Religieuze Kunst te Uden die tot en met 9 oktober te zien is. Niet alleen is een copie van de codex op de expositie te zien, ook in de gelijknamige publicatie wordt uitvoerig bij de betekenis van het boek stilgestaan. Daarnaast is de strekking van het Boek van Jacobus (zoals de codex Calixtinus ook wel wordt genoemd) van invloed geweest op de opzet van de expositie, waarin de pelgrim onderweg centraal staat.[image=184465]
De codex Calixtinus, een handschrift uit de twaalfde eeuw, bestaat uit vijf delen. Het is vooral het laatste deel, de zogenaamde Gids van de Pelgrim, waaraan de codex haar faam te danken heeft. Deze Gids, waarschijnlijk geschreven door Aymeric Picaud, een priester uit de Poitou, doet een zeer lezenswaardig verslag van de grote pelgrimsroutes vanuit Frankrijk naar Santiago in Noordwest Spanje. De auteur geeft praktische informatie, hilarische anecdotes, maar doordesemt zijn verhaal ook met tirades tegen in zijn ogen barbaarse en boerse volkeren als de Basken en Navarrezen. Pikant is het verhaal over de gewoonte van Franse pelgrims om in het riviertje Lavamentula, twee kilometer voor Santiago, uit liefde voor de apostel Jacobus niet alleen ‘hun pik te wassen’, maar hun hele lichaam van vuil te ontdoen.
Wonderlijk aan de Gids is ook dat het nooit als gids heeft gefunctioneerd. Ook al weet de auteur de indruk te wekken dat men moeiteloos met de Gids op pad kan gaan, ‘het reisverslag’ is slechts in vijf handschriften bewaard gebleven. De verspreiding moet dus gering zijn geweest.
Expositie in Uden
Op de expositie wordt er dan ook op gewezen dat de pelgrims veelal hun eigen routes bepaalden en daarbij afgingen op mondelinge verslagen en op de mogelijkheid om onderweg zoveel mogelijk graven te bezoeken van martelaren en heiligen, in de hoop dat deze hun op hun tocht zouden bijstaan. Bovendien leverde een bezoek aan hun kapellen en heiligen aflaten op. Souvenirs als pelgrimsinsignes en een bijzonder fraai vijftiende-eeuws handschrift van een Franse pelgrim getuigen op de expositie van de routes die de pelgrims kozen.
De expositie maakt ook duidelijk dat ook nu nog pelgrims zich laten leiden door persoonlijke overwegingen. Vooral in Frankrijk kiezen velen voor een alternatieve route. Bovendien reist een aanzienlijk deel van de pelgrims na aankomst in Santiago door naar de kust, naar de kaap Finisterre (einde van de aarde), de plaats waar volgens de legende Karel de Grote zijn lans in de oceaan wierp, ten teken van het einde van zijn ‘Weg van sterren’.
Voor meer informatie www.wegvansterren.nl.
